Rozdział I  Przygody dnia codziennego

„Do zobaczenia, wakacje... Wracamy do szkoły!”. René Goscinny, Jean‑Jacques Sempé, Nowe przygody Mikołajka (fragment)

•  wymienia postacie z opowiadania

•  czyta ze zrozumieniem informacje o autorze oraz ilustratorze tekstu

•  formułuje obietnicę w formie zdania pojedynczego

•  zna pojęcie bohater

•  podaje nazwisko autora oraz  nazwisko ilustratora tekstu

•  formułuje obietnicę w formie wypowiedzenia złożonego

•  wyjaśnia pojęcie bohater

•  podaje dodatkowe informacje o autorze tekstu

•  formułuje rady

•  wskazuje głównego bohatera i określa jego rolę

•  wyjaśnia rolę autora tekstu oraz rolę ilustratora

•  formułuje rady, dbając o jednolitość stylistyczną wypowiedzi

•  używa we właściwym kontekście słowa kreatywny

•  opisuje przedmioty, proponując twórcze i nietypowe podejście do ich funkcji

Bohaterowie twoich lektur przedstawiają się – rady dla mówiących

•  wypisuje formy powitania z tekstu

•  przedstawia się, podając podstawowe informacje o sobie

•  cytuje słowa prezentacji z tekstu

•  przedstawia się w kilku zdaniach, podając bardziej szczegółowe informacje o sobie

•  dopasowuje formy powitania i przedstawiania się do różnych sytuacji komunikacyjnych

•  opowiada o swoich zainteresowaniach

•  omawia zasady grzeczności obowiązujące w sytuacji powitania i przedstawiania się

•  przedstawia się w sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej

•  objaśnia funkcję komunikacji niewerbalnej w sytuacji powitania

•  omawia sposoby powitania i przedstawiania się w różnych kręgach kulturowych

A, be, ce … uczę się. Zabawa literami. Alfabet

•  zna kolejne litery alfabetu

•  układa wyrazy w kolejności alfabetycznej przy niewielkim wsparciu nauczyciela

•  wymienia bezbłędnie kolejne litery alfabetu

•  układa samodzielnie wyrazy w kolejności alfabetycznej

•  wymienia dwuznaki stosowane w polskim piśmie

•  wykorzystuje znajomość alfabetu do zadań praktycznych

•  układa teksty ułatwiające zapamiętanie alfabetu

•  używa ze zrozumieniem terminów pierwodruk, autograf, rękopis

•  posługuje się związkiem frazeologicznym być alfą i omegą we właściwym kontekście

•  swobodnie i twórczo wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat alfabetu w różnych sytuacjach problemowych

Aby odróżnić literę od głoski, wystarczy choć trochę znać język polski. Głoska a litera

•  zna pojęcia głoska i litera

•  dzieli wyrazy o prostej budowie na litery i głoski

•  wymienia różnice między głoską a literą

•  dzieli wyrazy z dwuznakami na litery i głoski

•  podaje przykłady wyrazów z dwuznakami

•  dzieli wyrazy ze spółgłoskami miękkimi i zmiękczonymi na litery i głoski

•  podaje przykłady wyrazów o różnej liczbie liter i głosek

•  analizuje wpływ pojedynczych głosek na znaczenie słów

•  swobodnie i twórczo wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat liter i głosek w różnych sytuacjach problemowych

Nasze fonetyczne troski… Samogłoski i spółgłoski

•  wie, że głoski dzielą się na samogłoski i spółgłoski

•  wymienia wszystkie samogłoski w języku polskim, odróżnia samogłoski od spółgłosek

•  objaśnia różnicę w wymowie spółgłosek i samogłosek

•  objaśnia funkcję samogłosek w tworzeniu wyrazów

•  kreatywnie wykorzystuje wiedzę na temat samogłosek i spółgłosek w tworzeniu gier i zabaw językowych

„Co się może zdarzyć, gdy głowa pełna marzeń?” Joanna Kulmowa, Marzenia

•  zna pojęcie wers

•  określa swój stosunek do szkoły

•  opowiada w kilku zdaniach o swoich marzeniach

•  objaśnia pojęcie wers

•  określa stosunek osoby mówiącej do szkoły

•  opowiada, o czym można marzyć w szkole

•  cytuje wersy wiersza

•  wymienia przyczyny niechęci osoby mówiącej do szkoły

•  cytuje fragmenty wiersza na temat wyglądu i zachowania marzeń z wiersza

•  porównuje układ zapisu wiersza i prozy, wymienia różnice

•  objaśnia fragmenty tekstu o przenośnym znaczeniu

•  opisuje marzenie w sposób metaforyczny

•  analizuje tekst na poziomie metaforycznym

„Pierwsza pomoc w szkolnych wypadkach”. Słownik ortograficzny

•  korzysta ze słownika ortograficznego w celu poprawnego zapisu wyrazów

•  analizuje budowę słownika ortograficznego

•  analizuje sposób zapisu haseł w słowniku ortograficznym

•  analizuje sposób zapisu skrótów oraz innych informacji w słowniku

•  korzysta ze słownika internetowego

•  sprawnie posługuje się słownikiem ortograficznym, korzystając swobodnie ze skrótów, odsyłaczy i innych informacji

„Dzieci listy piszą... zabawne potyczki z epistolografią”. List – rady dla piszących

Grzegorz Kasdepke, List (fragment)

•  prezentuje bohaterów opowiadania

•  czyta ze zrozumieniem rady dla piszących list tradycyjny i e-mail

•  pisze krótki, komunikatywny list tradycyjny oraz e-mail na dowolny temat

•  opowiada krótko o najważniejszych zdarzeniach z opowiadania

•  omawia rady dla piszących list tradycyjny

•  pisze poprawny kompozycyjnie list tradycyjny oraz e-mail na zadany temat

•  wymienia powody wzmożonej korespondencji listownej i e-mailowej

•  omawia rady dla piszących e-mail

•  pisze list tradycyjny oraz     e-mail na zadany temat, uwzględnia wymogi formy wypowiedzi

•  wyjaśnia przyczyny zachowania bohaterów

•  omawia zasady grzeczności stosowane w korespondencji

•  wskazuje różnice między listem tradycyjnym

i e-mailem

•  pisze poprawne językowo, kompozycyjnie i stylistycznie listy w formie tradycyjnej i elektronicznej

•  pisze poprawne językowo i konstrukcyjnie listy tradycyjne i elektroniczne cechujące się nietypowym, oryginalnym podejściem do tematu

I kłopoty sprawić może, lecz ćwiczenie ci pomoże.  O różnych funkcjach głoski i

•  wie, że i jest samogłoską, może tworzyć wyrazy, podaje przykłady tej funkcji

•  wie, że i zmiękcza spółgłoski, podaje przykłady tej funkcji

•  objaśnia, kiedy i oznacza samogłoskę, a kiedy jest znakiem miękkości, podaje przykłady tych funkcji

•  podaje przykłady, kiedy i oznacza samogłoskę, a jednocześnie jest znakiem miękkości

•  formułuje twórcze uwagi i przemyślane wskazówki ułatwiające innym uczniom zapamiętanie funkcji głoski i

Pa-lu-szek i głów-ka to szkol-na wy-mów-ka. O sylabach

•  zna pojęcie sylaba

•  dzieli wyrazy na sylaby

•  objaśnia pojęcie sylaba

•  wie, że ośrodkiem sylaby jest samogłoska

•  zna zasady przenoszenia wyrazów do następnej linii

•  poprawnie przenosi wyrazy do następnej linii, dzieląc je na sylaby

•  swobodnie i twórczo wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat podziału wyrazów na sylaby w różnych sytuacjach problemowych

„Igrzyska ortograficzne”. Pisownia wyrazów z rz

•  dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni rz w podanym zestawie ortogramów

•  zna reguły pisowni rz

•  stara się stosować reguły pisowni rz w podanym zestawie ortogramów

•  poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni rz w podanym zestawie ortogramów

•  przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni rz

„Co by tu jeszcze zrobić, koledzy, co by tu zrobić?”. Czasownik i jego znaczenia

•  wymienia pytania, na które odpowiada czasownik

•  wie, że czasownik jest odmienną częścią mowy

•  rozpoznaje czasownik wśród innych części mowy

•  rozpoznaje i tworzy formy liczby pojedynczej i mnogiej czasownika

•  rozpoznaje i tworzy formę czasu przeszłego czasownika

•  wie, że czasownik nazywa czynności i stany

•  rozpoznaje i tworzy formę osoby czasownika

•  odmienia czasownik przez osoby

•  odróżnia czynności od stanów

•  stosuje poprawne formy gramatyczne czasownika

•  stosuje świadomie formy czasu przeszłego i teraźniejszego czasownika w opowiadaniu

• twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz  umiejętności językowe dotyczące znaczenia i odmiany czasowników

„O ekscentrykach przy okazji bezokolicznika”. Formy osobowe i nieosobowe czasownika

•  wie, że czasownik występuje w formie osobowej i nieosobowej

•  podaje przykłady bezokoliczników

•  rozróżnia czasowniki w formie osobowej i nieosobowej

•  wie, że wymawiane tak samo zakończenia ‑źć, ‑ść są zapisywane w różny sposób

•  przekształca formę osobową czasownika na bezokolicznik i odwrotnie

•  zna i stosuje zasady pisowni -źć, -ść, -ąć w zakończeniach bezokolicznika

•  dopasowuje czasowniki w bezokoliczniku do wybranych frazeologizmów

•  poprawnie zapisuje zakończenia bezokolicznika

•  twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz  umiejętności językowe dotyczące osobowych i nieosobowych form czasowników

„Kłopotliwa wizyta z myszą w tle”. Małgorzata Musierowicz, Szósta klepka (fragment)

•  wymienia zapamiętanych bohaterów

•  opowiada krótko o głównym zdarzeniu w tekście

•  omawia zdarzenia przedstawione na ilustracjach

•  wymienia wszystkich bohaterów tekstu

•  zna pojęcie zdarzenie

•  nadaje tytuły rysunkom

•  określa rolę poszczególnych bohaterów w przygotowaniach do wizyty

•  objaśnia pojęcie zdarzenie

•  nadaje tytuły wszystkim rysunkom

•  wyjaśnia przyczyny zdenerwowania państwa Żaków

•  objaśnia, w jaki sposób wybrane zdarzenie z tekstu wpłynęło na zmianę sytuacji bohaterów

•  nadaje jednorodne stylistycznie tytuły wszystkim rysunkom

•  tworzy oryginalny pod względem treści i formy poradnik tematyczny

Napisać plan ramowy? Z Pippi to frajda nie z tej ziemi! Plan ramowy – rady dla piszących

Astrid Lindgren, Pippi Pończoszanka (fragment)

•  czyta uważnie tekst

•  zna pojęcie opis

•  dopasowuje większość tytułów do odpowiadających fragmentów tekstu

•  przy wsparciu nauczyciela skraca większość wypowiedzi

•  czyta rady dla piszących plan ramowy

•  zapisuje plan ramowy odtwórczy uwzględniający większość zdarzeń

•  formułuje pytania do tekstu

•  objaśnia pojęcie opis

•  dopasowuje wszystkie tytuły do odpowiadających im fragmentów tekstu

•  samodzielnie skraca większość wypowiedzi

•  zapisuje plan ramowy odtwórczy uwzględniający wszystkie zdarzenia

•  cytuje fragmenty tekstu

•  wyszukuje elementy opisu w tekście

•  porządkuje większość podanych zdarzeń zgodnie z chronologią

•  samodzielnie skraca wszystkie wypowiedzi

•  zapisuje plan w formie wypowiedzeń bez czasownika

•  ocenia prawdziwość twierdzeń dotyczących tekstu

•  opisuje elementy wyglądu bohaterki

•  porządkuje wszystkie podane zdarzenia zgodnie z chronologią

•  tworzy jednolite językowo wypowiedzi w różnych formach

•  opisuje bohaterkę, wykorzystując informacje spoza tekstu, stosując funkcjonalnie różnorodne środki językowe

„Dobry żart tynfa wart”. Pisownia wyrazów z ż

•  dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni ż w podanym zestawie ortogramów

•  zna reguły pisowni ż

•  stara się stosować reguły pisowni ż w podanym zestawie ortogramów

•  poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ż w podanym zestawie ortogramów

•  poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ż

•  przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ż

Kto ma pilota, ten ma władzę. Maciej Wojtyszko, Bolek i Lolek. Straszne skutki oglądania telewizji (fragment) – rady dla czytających

•  czyta tekst w sposób umożliwiający zrozumienie treści

•  wyszukuje wypowiedzi bohaterów tekstu

•  formułuje krótką wypowiedź wyrażającą prośbę

•  wypowiada się na temat swoich doświadczeń związanych z oglądaniem telewizji

•  czyta poprawnie tekst, wyznacza granice zdań

•  czyta poprawnie wypowiedzi bohaterów tekstu, oddając ich uczucia i emocje

•  formułuje kulturalną wypowiedź wyrażającą prośbę

•  wypowiada się na temat zasad oglądania telewizji w swoim domu

•  czyta płynnie tekst, zwraca uwagę na znaki interpunkcyjne, podkreśla głosem ważne słowa

•  porównuje wypowiedzi bohaterów i narratora

•  formułuje wypowiedź wyrażającą prośbę i podaje jej uzasadnienie

•  ocenia, jak oglądanie telewizji wpłynęło na zachowanie bohaterów opowiadania

•  czyta tekst, stosuje odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści

•  objaśnia pojęcie dialog i omawia sposób jego zapisu w tekście

•  dobiera przemyślane argumenty uzasadniające prośbę

•  objaśnia komizm sytuacji przedstawionej w opowiadaniu

•  twórczo wykorzystuje w swoich pracach i projektach informacje wyszukane w sieci

„Tańczę, śpiewam i maluję, czyli jak się relaksuję”. Czas teraźniejszy czasowników

•  zna pojęcie czas teraźniejszy czasownika

•  używa nie z czasownikami w przeczeniach

•  wyszukuje i wskazuje czasowniki w czasie teraźniejszym

•  zna regułę pisowni nie z czasownikami

•  odmienia według wzoru czasowniki w czasie teraźniejszym przez osoby i liczby

•  stara się stosować reguły pisowni nie z czasownikami

•  zapisuje poprawne formy gramatyczne czasowników w czasie teraźniejszym

•  zapisuje poprawnie nie z czasownikami

•  twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat czasu teraźniejszego  czasowników

•  poprawnie używa w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych trudnych form czasowników w czasie teraźniejszym

„Nie dajmy się zaczarować telewizorom”. Stanisław Grochowiak, Telewizor

•  wyszukuje w tekście fragmenty dotyczące wyobraźni

•  wypowiada się na temat wyobraźni na podstawie własnych doświadczeń

•  prezentuje w krótkiej wypowiedzi  ulubiony program telewizyjny

•  cytuje fragmenty wiersza dotyczący wyobraźni

•  wyszukuje w tekście konkretne rzeczy, ukazane w nietypowym kontekście

•  prezentuje ulubiony program, uzasadnia wybór

•  podaje synonimy rzeczownika wyobraźnia

•  wymienia filmy przywołane w wierszu, nadaje im tytuły

•  wymienia korzyści i zagrożenia wynikające z oglądania telewizji

•  wyjaśnia znaczenie słowa wyobraźnia

•  wybiera tezę najtrafniej oddającą sens wiersza

•  omawia w kontekście wiersza zagrożenia związane z oglądaniem telewizji

•  wyraża własny punkt widzenia na temat programów telewizyjnych, trafnie dobierając argumenty na poparcie swojego stanowiska

„Wehikułem czasu w…”. Czas przeszły czasowników

•  zna pojęcie czas przeszły czasownika

•  wie, że czasowniki w czasie przeszłym występują w różnych rodzajach

•  wyszukuje i wskazuje czasowniki w czasie przeszłym

•  wie, że czasowniki w czasie przeszłym odmieniają się przez osoby, liczby i rodzaje

•  odmienia czasowniki przez rodzaje

•  zapisuje poprawnie nie z czasownikami

•  funkcjonalnie używa form czasu przeszłego w tekście

•  przekształca wypowiedzenia, stosując odpowiednie formy rodzaju czasownika

•  wykorzystuje twórczo i funkcjonalnie posiadaną wiedzę na temat czasu przeszłego czasowników

•  poprawnie używa w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych trudnych form czasowników w czasie przeszłym

„Tajemnica goni tajemnicę”. Liliana Bardijewska, Dom ośmiu tajemnic (fragment)

•  wymienia kolejne zdarzenia z tekstu

•  zna pojęcie narrator

•  wypowiada się na temat sposobu rozwiązywania sporów

•  opowiada o zdarzeniach z tekstu

•  objaśnia pojęcie narrator

•  zna pojęcie argument

•  określa precyzyjnie miejsca zdarzeń

•  objaśnia pojęcie narracja

•  objaśnia funkcję argumentu w wypowiedzi

•  wykorzystuje informacje z przypisów w opowiadaniu o zdarzeniach

•  analizuje wiedzę narratora o zdarzeniach i bohaterze

•  formułuje wypowiedź zawierającą argumenty odwołujące się do doświadczenia ucznia

•  wyszukuje w tekście informacje wyrażone pośrednio (ukryte) na temat stanu i uczuć bohatera

•  wyraża własny punkt widzenia na temat sposobu rozwiązywania sporów, trafnie dobierając argumenty na poparcie swojego stanowiska

„Czy wróżka prawdę ci powie?”. Czas przyszły czasowników

•  zna pojęcie czas przyszły czasownika

•  tworzy formy czasu przyszłego czasowników

•  wyszukuje i wskazuje czasowniki w czasie przyszłym

•  wie, że czas przyszły ma formę prostą i formę złożoną

•  zapisuje poprawnie nie z czasownikami

•  odmienia przez osoby i liczby czasowniki w czasie przyszłym w formie prostej i złożonej

•  wie, że czasownik może mieć tylko jedną z form czasu przyszłego: prostą lub złożoną

•  odmienia czasowniki w czasie przyszłym przez rodzaje

•  stosuje poprawne formy gramatyczne czasowników w czasie przyszłym

•  twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat czasu przyszłego czasowników

„Zobaczyć ducha”. Anna Onichimowska, Duch starej kamienicy (fragment)

•  podaje najistotniejsze informacje o głównym bohaterze

•  określa czas i miejsce zdarzeń

•  wyodrębnia zdarzenia

•  zna pojęcie świat przedstawiony

•  przedstawia głównego bohatera

•  wymienia na podstawie definicji elementy świata przedstawionego

•  wyjaśnia, na czym polega odmienność bohatera

•  objaśnia pojęcie świat przedstawiony

•  zna pojęcie fikcja literacka

•  pisze informację na temat bohatera do publikacji tematycznej

•  wyjaśnia funkcję autora i funkcję narratora

•  analizuje różnice między światem rzeczywistym a fikcją literacką

•  twórczo wykorzystuje w swoich pracach i projektach informacje wyszukane w internecie

„Latać każdy może - jeden lepiej, drugi …”. Janusz Christa Kajko i Kokosz. Szkoła latania (fragment)

•  czyta ze zrozumieniem komiks

•  omawia elementy świata przedstawionego w utworze

•  czyta informacje na temat komiksu

•  tworzy jeden rysunek komiksowy

•  omawia sposób zapisu wypowiedzi i myśli bohaterów komiksu

•  wskazuje konsekwencje zdarzeń

•  podaje najważniejsze informacje o historii polskiego komiksu

•  wskazuje słowa narratora oraz określa sposób oddania ruchu postaci w komiksie

•  omawia reakcje  bohaterów na niespodziewane zdarzenie

•  uzupełnia zdanie definiujące komiks

•  tworzy prosty komiks na podstawie lektury

•  uzasadnia przyczyny zapisu niektórych wyrazów wielkimi literami

•  prezentuje humorystyczne elementy opowieści, określa typ komizmu

•  prezentuje informacje na temat popularnych serii komiksowych

•  tworzy komiks cechujący się ciekawym ujęciem tematu i bogactwem środków charakterystycznych dla tego tekstu kultury

„Przygody są po to, by o nich opowiadać”. Opowiadanie odtwórcze – rady dla piszących

•  czyta rady dla piszących opowiadanie

•  zna kompozycję opowiadania

•  zna pojęcie akapit

•  przy wsparciu nauczyciela pisze krótkie opowiadanie odtwórcze

•  zna określenia czasu charakterystyczne dla różnych części kompozycyjnych opowiadania

•  omawia informacje zamieszczone w kolejnych akapitach tekstu

•  pisze krótkie opowiadanie odtwórcze, korzystając z rad dla opowiadających

•  zna funkcję związków przyczynowo-skutkowych w opowiadaniu

•  rozumie funkcję akapitu w tekście

•  pisze rozbudowane opowiadanie odtwórcze

•  dostrzega wpływ środków językowych na narrację

•  konsekwentnie stosuje podział na akapity w swojej wypowiedzi

•  pisze poprawne językowo i kompozycyjnie opowiadanie odtwórcze

•  pisze bezbłędne językowo opowiadanie – oryginalne pod względem treści i stylu

Rozdział II Świąteczne nastroje

„Rodzinny detektyw na tropie”. Jan Twardowski, Nowe patyki i patyczki (fragment)

•   stosuje podstawowe słownictwo nazywające pokrewieństwo

•   zna pojęcie zdrobnienie

•   przedstawia w uproszczonej formie graficzny obraz historii swojej rodziny

•   tworzy zdrobnienie od podstawowej formy imienia

•   wykonuje schematyczne, niezbyt rozbudowane drzewo genealogiczne

•   sporządza listę członków bliższej i dalszej rodziny bohatera

•   podaje przykłady zdrobnień innych niż imiona

•   wykonuje rozbudowane drzewo genealogiczne

•   prezentuje rodzinę bohatera opowiadania, używając w poprawnym kontekście różnych słów określających  pokrewieństwo

•   tworzy różne zdrobnienia jednej formy imienia

•   wykonuje drzewo genealogiczne uzupełnione rysunkami lub zdjęciami członków swojej rodziny

•   wykonuje oryginalne pod względem formy  drzewo genealogiczne, zawierające ciekawe rozwiązania graficzne

„Kto i co się schowało na zdjęciu, które przetrwało?”. Rzeczownik i jego znaczenia

•   zna pojęcie rzeczownik

•   wie, na jakie pytania odpowiada rzeczownik

•   podaje rzeczowniki nazywające osoby o przeciwstawnych cechach

•   rozpoznaje rzeczownik wśród innych części mowy

•   podaje różne znaczenia tego samego rzeczownika

•   wyróżnia kategorie znaczeniowe rzeczownika

•   stosuje synonimy

•   twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz  umiejętności językowe dotyczące rzeczownika i jego znaczenia

„Wpadam do Soplicowa jak w centrum polszczyzny, tam się człowiek napije, nadysze ojczyzny”. Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (fragment)

•   czyta z uwagą zamieszczony w podręczniku fragment Pana Tadeusza

•   wyszukuje informacje na temat czasu powstania wskazanych dzieł malarskich

•   nadaje tytuł fragmentowi utworu

•   wypowiada się na temat bohaterów historycznych w utworze

•   opowiada o zdarzeniach z punktu widzenia bohatera tekstu

•   wypowiada się na temat dzieł malarskich w odniesieniu do treści tekstu literackiego

•   objaśnia pojęcie epopeja narodowa w odniesieniu do omawianego tekstu

•   opisuje bohatera,  wykorzystując funkcjonalnie informacje z tekstu

•   tworzy opowiadanie zainspirowane treścią utworu, twórczo wykorzystując informacje z tekstu oraz inny źródeł

„Skarby wyciągnięte z lamusa”. Opis przedmiotu – rady dla piszących

•   zna kompozycję opisu przedmiotu

•   przy wsparciu nauczyciela tworzy krótki opis przedmiotu

•   używa ze świadomością celu określeń opisujących przedmioty

•   tworzy krótki opis przedmiotu, korzystając z rad dla opisujących przedmioty

•   używa ze świadomością celu wyrazów bliskoznacznych oraz określeń wartościujących

•   tworzy opis przedmiotu, używając różnorodnych środków językowych

•   tworzy poprawny językowo i kompozycyjnie opis przedmiotu

•   tworzy bezbłędny językowo opis przedmiotu – oryginalny pod względem treści i stylu

„W szkolnej bibliotece szukam w kartotece...”. Liczba i rodzaj rzeczownika

•   zna pojęcie liczby i rodzaju rzeczownika

•   dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni nie z rzeczownikami

•   rozpoznaje rodzaj rzeczownika na podstawie zaimków wskazujących

•   zna regułę pisowni nie z rzeczownikami

•   zna zasadę, że rzeczowniki mają przypisany rodzaj i nie odmieniają się przez rodzaje

•   stara się stosować regułę pisowni nie z rzeczownikami

•   tworzy samodzielnie formy podstawowe rzeczownika w celu określenia rodzaju

•   zapisuje poprawnie nie z rzeczownikami

•   twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz  umiejętności językowe dotyczące liczby i rodzaju rzeczownika

„Mieć szerokie horyzonty”.  Rzeczowniki własne i pospolite

•   wie, że rzeczowniki dzielą się na własne i pospolite

•   zna reguły pisowni rzeczowników własnych i pospolitych

•   wskazuje rzeczowniki własne

•   zapisuje imiona ludzi, zwierząt i miejsc wielką literą

•   odróżnia rzeczowniki własne od pospolitych

•   stara się stosować reguły pisowni rzeczowników własnych i pospolitych w podanym zestawie ortogramów

•   odróżnia poszczególne kategorie rzeczowników własnych i pospolitych

•   zapisuje poprawnie rzeczowniki własne i pospolite w podanym zestawie ortogramów

•   twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje posiadaną wiedzę na temat rzeczowników własnych i pospolitych

„Uczucia w biało-czerwonych barwach”. Władysław Bełza, Katechizm dziecka polskiego (Kto ty jesteś?…)

•   czyta z uwagą wiersz

•   opisuje sytuację przedstawioną na obrazie

•   wyszukuje wskazane informacje w słowniku ortograficznym

•   opisuje precyzyjnie polskie symbole narodowe

•   określa temat utworu

•   wykorzystuje informacje o historii Polski w analizie utworu poetyckiego

•   objaśnia reguły pisowni wyrazu ojczyzna

•   opisuje polskie symbole narodowe

•   określa uczucia i emocje wyrażane przez osobę mówiącą

•   wyszukuje informacje z tekstu wyrażone wprost i pośrednio

•   funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat reguł pisowni wyrazu ojczyzna

•   opisuje polskie symbole narodowe

•   objaśnia znaczenie epitetu, odwołując się do treści utworu

•   analizuje ilustracyjny charakter dzieła malarskiego

•    wyraża opinię, uzasadniając swoje stanowisko

•   opisuje precyzyjnie polskie symbole narodowe

•   interpretuje treść utworu, odwołując się do kontekstów aksjologicznych

„Dziwne stworzenie w znajome przemienię”.  Przymiotnik i jego znaczenia

•   zna pojęcie przymiotnik

•   wie, na jakie pytania odpowiada przymiotnik

•   rozpoznaje przymiotnik wśród innych części mowy

•   dostrzega stylistyczną funkcję przymiotników

•   twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz  umiejętności językowe dotyczące przymiotnika i jego znaczenia

•   opisuje postacie literackie, wykorzystując dodatkową wiedzę na ich temat, stosując funkcjonalnie różne przymiotniki

„Ciepłe dni w kolorze śliwkowym”. Liczba i rodzaj przymiotnika

•   zna kategorie liczby i rodzaju przymiotnika

•   dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni nie z przymiotnikami

•   odmienia przymiotnik przez liczby i rodzaje

•   zna regułę pisowni nie z przymiotnikami

•   dopasowuje formę przymiotnika do formy rzeczownika

•   stara się stosować regułę pisowni nie z przymiotnikami

•   tworzy poprawne formy rodzajowe w liczbie mnogiej przymiotnika

•   zapisuje poprawnie nie z przymiotnikami

•   twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz  umiejętności językowe dotyczące liczby i rodzaju przymiotnika

„Dźwięki i słowa serce najbliższe”. Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego

•   nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst

•   wyszukuje w podręczniku informacje o autorze słów Mazurka Dąbrowskiego oraz dacie ustanowienia tego utworu hymnem państwowym

•   zna pojęcie hymn narodowy

•   cytuje powtarzające się fragmenty hymnu

•   zna pojęcia zwrotka

•   recytuje z pamięci fragmenty Mazurka Dąbrowskiego

•   wymienia postacie historyczne przywołane w tekście

•   podaje informacje o okolicznościach powstania Pieśni Legionów Polskich we Włoszech

•   objaśnia pojęcie hymn narodowy

•   zna pojęcie refren

•   objaśnia pojęcie zwrotka na podstawie tekstu

•   recytuje z pamięci tekst Mazurka Dąbrowskiego

•   korzysta z przypisów podczas lektury hymnu

•   podaje kilka informacji na temat postaci historycznych z hymnu

•   wskazuje osobę mówiącą i uzasadnia swoje zdanie, odwołując się do tekstu oraz informacji w podręczniku

•   wymienia zasady zachowania się podczas słuchania lub wykonywania hymnu

•   objaśnia pojęcie refren

•   dostrzega rytmotwórczą funkcję zwrotki

•   artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji

•   wie, co łączy postacie historyczne przywołane w tekście hymnu

•   określa sytuację podmiotu lirycznego

•   wymienia okoliczności, w których wykonywany jest hymn państwowy

•   podaje wartości, które zostały przekazane w refrenie hymnu państwowego

•   podejmuje próby głosowej interpretacji recytowanego tekstu

•   analizuje i interpretuje tekst hymnu, posługując się swobodnie kontekstem historycznym

„Niezręcznie postąpili, błąd szybko naprawili”. Przysłówek i jego znaczenia

•   zna pojęcie przysłówek

•   wie, że większość przysłówków pochodzi od przymiotników

•   dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni nie z przysłówkami 

•   wie, na jakie pytania odpowiada przysłówek

•   tworzy przysłówki od przymiotników

•   zna reguły pisowni nie z przysłówkami

•   rozpoznaje przysłówek wśród innych części mowy

•   odróżnia przysłówki pochodzące i niepochodzące od przymiotników

•   stosuje reguły pisowni nie z przysłówkami

•   określa funkcje przysłówka

•   używa odpowiednich przysłówków do objaśniania znaczeń frazeologizmów

•   zapisuje poprawnie nie z przysłówkami

•   twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę oraz  umiejętności językowe dotyczące przysłówka i jego znaczenia

„Człowiek żyje tak długo, jak długo trwa pamięć o nim”. Czesław Janczarski, Kamienna płyta

Helena Bechlerowa, Święto Zmarłych

•   czyta z uwagą wiersze

•   zna pojęcie osoba mówiąca w wierszu

•   przy wsparciu nauczyciela opisuje nagrobek pisarza, przedstawiony na ilustracji

•   wskazuje w wierszu słowa związane ze świętem Wszystkich Świętych

•   objaśnia pojęcie osoba mówiąca w wierszu

•   wyszukuje informacje o zabytkowej nekropolii

•   opisuje miejsce przywołane w wierszu

•   wypowiada się na temat osoby mówiącej w wierszu

•   objaśnia reguły dotyczące pisowni słowa cmentarz

•   wypowiada się na temat treści wierszy, używając słów pamięć, bohaterstwo

•   analizuje różnicę w sposobie wypowiedzi podmiotu lirycznego w obu wierszach

•   ze zrozumieniem i we właściwym kontekście używa nazwy nekropolia

•   w sposób dojrzały i przemyślany wypowiada się na temat wartości w przywołanych wierszach

„Nadszedł wieczór andrzejkowy. Kto na wróżby jest gotowy?” Pisownia wyrazów z ó

•   dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni ó w podanym zestawie ortogramów

•   zna reguły pisowni ó

•   stara się stosować reguły pisowni ó w podanym zestawie ortogramów

•   poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ó w podanym zestawie ortogramów

•   przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ó

„Skrzydlata kawaleria”. Kazimierz Szymeczko, A to historia! Opowiadania z dziejów Polski (fragment)

•   określa temat opowiadania

•   zna pojęcie geneza

•   opisuje sytuacje przedstawione na obrazach

•   zna pojęcie anegdota

•   wyszukuje wskazane informacje na mapie

•   ustala kolejność zdarzeń przywołanych w tekście

•   opisuje wygląd husarza, korzystając z różnych źródeł informacji

•   objaśnia znaczenie przydomka

•   uzasadnia swoje zdanie, odwołując się do tekstu

•   objaśnia pojęcie geneza

•   opowiada o zdarzeniach, wchodząc w rolę fikcyjnej postaci

•   wyciąga wnioski na temat skutków zdarzeń

•   objaśnia treść anegdoty

•   omawia miejsce i okoliczności zdarzeń na podstawie tekstu i mapy historycznej

•   podaje wyrazy bliskoznaczne do słowa geneza

•   rozpoznaje emocje wyrażone za pomocą różnych form ekspresji malarskiej

•   analizuje i interpretuje tekst, odwołując się swobodnie do kontekstu historycznego i kulturowego

„Kuchenne szaleństwa babci Urszuli”. Pisownia wyrazów z u

•   dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni u w podanym zestawie ortogramów

•   zna reguły pisowni u

•   stara się stosować reguły pisowni u w podanym zestawie ortogramów

•   poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni u w podanym zestawie ortogramów

•   przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni u

„Wielkie marzenia o małym psie”. Grzegorz Kasdepke, Rózga (fragment)

•   przedstawia krótko głównego bohatera opowiadania

•   wyjaśnia, co bohater musiał zrobić, aby dostać psa

•   przedstawia innych bohaterów

•   opowiada o spacerach głównego bohatera

•   zna pojęcie obrazowanie realistyczne

•   pisze krótką informację o bohaterze w jego imieniu

•   zapisuje najważniejsze szczegóły dotyczące spacerów bohatera

•   objaśnia pojęcie obrazowanie realistyczne

•   opisuje przeżycia bohatera związane z nietypowym prezentem, ocenia prezent

•   odwołuje się do przykładów z tekstu, objaśniając pojęcie obrazowanie realistyczne

•   przedstawia własne stanowisko w związku z omawianym problemem, formułuje przemyślane,  twórcze uwagi

„Ortograficzne upominki”. Pisownia wyrazów z ó i u

•   wyszukuje wyrazy z ó i u w podanym zestawie wyrazów

•   korzysta ze słownika ortograficznego

•   zapisuje wyrazy na mapie mentalnej utrwalającej reguły pisowni ó i u

•   zapisuje poprawnie większość wyrazów z ó i u w podanym zestawie ortogramów

•   zapisuje poprawnie wszystkie wyrazy z ó i u w podanym zestawie ortogramów

•   przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ó oraz u

„Radość świętowania”. Teofil Lenartowicz, Mizerna cicha (fragment)

•   zna pojęcie kolęda

•   czyta ze zrozumieniem informację o szopkach krakowskich

•   nazywa emocje związane z lekturą tekstu

•   objaśnia termin kolęda w odniesieniu do tekstu Lenartowicza

•   ocenia funkcję ilustracji

•   opowiada o tradycjach i zwyczajach bożonarodzeniowych obchodzonych w rodzinie

•   zestawia przeciwstawne określenia z tekstu kolędy

•   porównuje tekst literacki z innym tekstem kultury

•   komentuje informacje na temat wierzeń dotyczących nocy wigilijnej

•   uzasadnia użycie przeciwstawnych określeń w tekście kolędy

•   wymienia dodatkowe elementy do wzbogacenia szopki

•   tworzy rozbudowane opowiadanie związane tematycznie z Bożym Narodzeniem

•   tworzy opowieść –  oryginalną pod względem treści, formy języka i stylu

„Gdy ze starym spotyka się Nowy Rok”. Ludwik Jerzy Kern, Bajka o Starym i Nowym Roku

•   wymienia sukces odniesiony w mijającym roku

•   wymienia bohaterów wiersza

•   zna pojęcie przysłowie

•   czyta informacje na temat pisowni świąt, dni świątecznych, obrzędów, zabaw i zwyczajów

•   zapisuje poprawnie jednym sposobem datę dzienną

•   opowiada o sukcesie odniesionym w odchodzącym roku

•   przedstawia okoliczności spotkania Starego i Nowego Roku z wiersza

•   objaśnia pojęcie przysłowie, odwołuje się do jednego wybranego przykładu

•   zapisuje poprawnie nazwy święta, zwyczaju i zabawy

•   zapisuje poprawnie dwoma sposobami datę dzienną

•   opowiada o sposobach świętowania przyjścia Nowego Roku

•   opisuje bohaterów wiersza

•   analizuje treść przysłów

•   zapisuje nazwy podanych świąt, zwyczajów i zabaw, dopasowuje do nich daty

•   zapisuje poprawnie różne daty trzema sposobami

•   podsumowuje mijający rok, analizując osiągnięcia i nabyte doświadczenia

•   konstruuje pytania kierowane do bohaterów wiersza

•   podaje przykłady kilku przysłów

•   omawia różnice w sposobach zapisu dat

•   tworzy logiczną wypowiedź ustną  o charakterze podsumowującym, dbając o poprawność językową, odpowiednią kompozycję i bogate słownictwo

„Niech spełnią się życzenia”. Życzenia – rady dla piszących

•   czyta informacje o historii kartki pocztowej

•   czyta rady dla piszących życzenia

•   przy wsparciu nauczyciela pisze treść życzeń

•   wypowiada się na temat preferowanego sposobu składania życzeń

•   pisze życzenia, korzystając z rad dla piszących życzenia

•   proponuje nazwy dla e‑kartek

•   projektuje kartkę noworoczną wraz z życzeniami

•   tłumaczy tekst życzeń na język ogólnopolski

•   zapisuje bezbłędnie życzenia na zaprojektowanej samodzielnie kartce noworocznej

•   pisze bezbłędne językowo oraz formalnie życzenia – oryginalne pod względem treści i stylu

Rozdział III Marzenia zwykłe i niezwykłe

„Podjąć wyzwanie”. Wilhelm Grimm, Jacob Grimm, Królowa pszczół (fragment)

•  opowiada o emocjach towarzyszących lekturze baśni

•  czyta uważnie notkę biograficzną o braciach Grimm,

•  wymienia bohaterów zdarzeń

•  zna pojęcie wydarzenie fantastyczne

•  zna pojęcie postać fantastyczna

•  podaje tytuły kilku baśni braci Grimm

•  określa powody podróży starszych braci oraz Głuptaska

•  objaśnia pojęcie wydarzenie fantastyczne

•  objaśnia pojęcie postać fantastyczna

•  podaje kilka faktów z życia braci Grimm

•  ocenia zachowanie braci oraz Głuptaska w drodze do zamku

•  wskazuje przykłady postaci i zdarzeń fantastycznych w utworze

•  określa, na czym polega szczęśliwe zakończenie baśni

•  opowiada o życiu i twórczość braci Grimm

•  wymienia cechy bohatera

•  podaje przykłady postaci i wydarzeń fantastycznych w innych utworach literackich

•  podaje przykłady postaci fantastycznych z poznanych utworów literackich

•  formułuje ocenę moralną bohatera, odwołując się do uniwersalnych wartości etycznych

„Do szczęścia trzeba niewiele…, gdy się zgubi pantofelek” Charles Perrault, Kopciuszek, czyli pantofelek z popieliczki

•  prezentuje bohaterów baśni

•  wymienia wyrazy przeciwstawne do słów dobro, skromność, pracowitość

•  nazywa emocje przeżywane przez bohaterkę

•  wie, że obecność przesłania jest jedną z cech baśni

•  rozpoznaje baśniowe rekwizyty

•  opowiada o życiu  bohaterki

•  zna pojęcie kontrast

•  wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio na temat przyczyn zdarzenia

•  objaśnia pojęcie przesłanie w odniesieniu do baśni o Kopciuszku

•  opowiada o zdarzeniach związanych z obecnością baśniowych rekwizytów

•  opisuje i ocenia zachowanie członków rodziny wobec tytułowej bohaterki

•  objaśnia pojęcie kontrast

•  tworzy wypowiedź w formie zaproszenia

•  charakteryzuje bohaterkę, używając właściwego związku wyrazowego

•  szczegółowo analizuje informacje umieszczone na plakatach teatralnych

•  zestawia cechy bohaterek, ukazując przeciwieństwa ich charakterów i zachowania

•  używa słowa kontrast, omawiając wygląd postaci z widowiska baletowego

•  stosuje różne formy ekspresji wygłaszając mowę, w imieniu  baśniowej postaci

•   formułuje na podstawie wierszowanych morałów przesłanie baśni

•  wyraża opinię, uzasadniając swoje stanowisko

•  wykorzystuje w interpretacji tekstu elementy wiedzy o kulturze

•  tworzy oryginalną pod względem treści, uwspółcześnioną wersję baśni

„O bohaterach przy harcerskim ognisku”. Pisownia wyrazów z h

•  dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni h w podanym zestawie ortogramów

•  zna reguły pisowni h

•  stara się stosować reguły pisowni h w podanym zestawie ortogramów

•  poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni h w podanym zestawie ortogramów

•  przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni h

„Baśniowy przepis na supermana”. Kazimierz Władysław Wójcicki, O Waligórze i Wyrwidębie

•  wymienia imiona głównych bohaterów, wyjaśnia, dlaczego tak zostali nazwani

•  wyjaśnia pochodzenie magicznych rekwizytów

•  cytuje ogłoszenie króla o nagrodzie za zabicie smoka

•  wymienia dowolny motyw powtarzający się w różnych baśniach

•  prezentuje bohaterów, omawia ich pochodzenie i źródło niezwykłej siły

•  cytuje fragment prezentujący właściwości magicznych trzewiczków

•  podaje kilka określeń smoka

•  wymienia zdarzenie, postać, przedmiot jako powtarzające się elementy świata przedstawionego w różnych utworach

•  wymienia innych siłaczy – bohaterów literackich i filmowych

•  wyjaśnia, w jaki sposób bracia wykorzystali moc trzewiczków

•  opowiada o walce braci ze smokiem

•  zna pojęcie motyw wędrowny, podaje przykład motywu wędrownego

•  opowiada o wyczynach wybranego bohatera filmowego

•  wymienia inny magiczny rekwizyt baśniowy

•  wymyśla sposób pokonania komputerowego smoka

•  objaśnia na przykładach pojęcie motyw wędrowny

•  projektuje grę planszową nawiązującą do świata przedstawionego utworu

•  twórczo wykorzystuje w swoich pracach i projektach różne konteksty kulturowe dotyczące baśniowych zdarzeń, miejsc i bohaterów

„Strach ma wielkie oczy”. Pisownia wyrazów z ch

•  dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni ch w podanym zestawie ortogramów

•  zna reguły pisowni ch

•  stara się stosować reguły pisowni ch w podanym zestawie ortogramów

•  poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ch w podanym zestawie ortogramów

•  przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ch

„Chciwemu i pół świata mało” Aleksander Puszkin, Bajka o rybaku i rybce

•  czyta uważnie i analizuje  tekst baśni oraz informacje z przypisów

•  opisuje i ocenia zachowanie rybaka oraz jego żony

•  zna pojęcie obrazowanie fantastyczne

•  omawia sytuacje przedstawione na ilustracjach

•  czyta wypowiedzi bohaterów

•  tworzy plan odtwórczy tekstu

•  określa motywy postępowania żony rybaka

•  objaśnia pojęcie obrazowanie fantastyczne

•  wyszukuje właściwe fragmenty tekstu

•  analizuje wypowiedzi bohaterów pod kątem złamania zasad etykiety językowej

•  wykorzystuje wiedzę na temat fikcji literackiej w analizie świata przedstawionego utworu

•  objaśnia treść przysłowia w kontekście omawianej historii

•  formułuje przesłanie baśnie

•  odczytuje tekst poprzez przekład intersemiotyczny

•  formułuje wniosek na temat szacunku dla odbiorcy wyrażanego poprzez formę językową

•  objaśnia elementy realistyczne i fantastyczne w utworze

•  wyraża przemyślany sąd o żonie rybaka i jej postępowaniu

•  funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat cech baśni w analizie tekstu

•  interpretuje przenośne znaczenia wybranych elementów świata przedstawionego utworu

•  formułuje przemyślane rady na temat kultury wypowiedzi

•  wyraża refleksję na temat wartości materialnych i niematerialnych w kontekście omawianej historii

„Proszę o ciszę! Baśń się tworzy”. Grzegorz Ptak, Oto moja baśń – cykl obrazów

•  wypowiada się na temat serii obrazów

•  porządkuje obrazy w ustalonej przez siebie kolejności

•  wymienia kilka cech baśni

•  nadaje postaciom na obrazach imiona

•  tytułuje każdy obraz

•  wymienia większość cech baśni

•  wybiera postaci kontrastowe

•  układa plan opowieści na podstawie obrazów

•  objaśnia cechy baśni

•  przypisuje nadzwyczajne umiejętności postaci fantastycznej

•  zapisuje plan opowieści w jednolitej formie

•   wykorzystuje wiedzę o cechach baśni w pracy redakcyjnej inspirowanej obrazami

•  tworzy oryginalną pod względem treści i stylu baśń inspirowaną serią obrazów

„Czy to bajka, czy nie bajka? Myślcie sobie, jak tam chcecie…”. O różnych wypowiedzeniach i intencjach mówiącego

•  zna pojęcie wypowiedzenie

•  rozpoznaje wybrane intencje wypowiedzi

•  objaśnia pojęcie wypowiedzenie

•  stosuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące w zależności od celu wypowiedzi

•  wskazuje, czym charakteryzuje się wypowiedzenie

•  tworzy wypowiedzenia pytające dotyczące najważniejszych treści tekstu

•  omawia cechy charakterystyczne wypowiedzenia, odwołując się do przykładów

•  stosuje różne typy wypowiedzeń w funkcji impresywnej

•  twórczo i funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o różnych typach wypowiedzeń w celu precyzyjnego wyrażania intencji wypowiedzi

„Gorące serca dwa”. Hans Christian Andersen, Dzielny ołowiany żołnierz

•  czyta uważnie notatkę biograficzną o Hansie Christianie Andersenie

•  zna pojęcie uosobienie

•  opowiada o ulubionej baśni

•  podaje szczegóły dotyczące wyglądu bohaterów

•  objaśnia pojęcie uosobienie

•  wymienia postać, która stanęła na drodze żołnierza i tancerki

•  przedstawia w formie pantomimy scenę z ulubionej baśni Hansa Christiana Andersena

•  prezentuje w krótkiej wypowiedzi życie i twórczość Hansa Christiana Andersena

•  podaje przykłady uosobienia z tekstu

•  określa motywy działania diabełka, opowiada o kolejnych zdarzeniach oddalających od siebie dwoje bohaterów

•  pisze opowiadanie z udziałem postaci z baśni Andersena

•  wymienia wszystkie postacie z utworu mające ludzkie właściwości

•  używa pojęcia uosobienie w wypowiedzi dotyczącej bohaterów baśni

•  wyjaśnia znaczenie powiedzenia: miłość aż po grób, wskazuje znak tej miłości w baśni

•  pisze poprawne językowo, kompozycyjnie i ortograficznie opowiadanie z udziałem baśniowych bohaterów

•  na podstawie analizy dzieła formułuje wnioski o charakterze ogólnym,  dotyczące natury świata i człowieka

•  twórczo wykorzystuje w swoich tekstach  informacje wyszukane w sieci

„Koniec i kropka – rzekło zdanie”. Znaki interpunkcyjne

•  stosuje kropkę na końcu wypowiedzeń oznajmujących

•  stosuje znak zapytania na końcu wypowiedzeń pytających

•  stosuje kropkę na końcu wypowiedzeń rozkazujących

•  zna pojęcie wypowiedzenie wykrzyknikowe

•  stosuje poprawnie wykrzyknik na końcu wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących dla wyrażenia emocji

•  stosuje poprawnie znaki interpunkcyjne na końcu wypowiedzeń

•  twórczo wykorzystuje w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych  wiedzę na temat  funkcji znaków interpunkcyjnych na końcu wypowiedzeń

„Ach, co to będzie za bal! Książę rozsyła zaproszenia”.

Zaproszenie – rady dla piszących

•  wskazuje nadawcę i odbiorcę zaproszenia

•  czyta teksty zaproszeń wysłanych przez różnych baśniowych bohaterów

•  czyta rady dla piszących zaproszenie zamieszczone w podręczniku

•  przy wsparciu nauczyciela pisze jedno zaproszenie

•  określa okazję z jakiej wysłano zaproszenie

•  rozpoznaje baśniowych bohaterów w jednym z zaproszeń

•  pisze zaproszenie, korzystając z rad dla piszących zaproszenie

•  używa w poprawnym kontekście różnych wyrazów i związków wyrazowych związanych ze słowem zapraszać

•  ocenia kompletność informacji w zaproszeniu

•  projektuje kartę zaproszenia, zapisuje tekst zaproszenia

•  odróżnia oficjalny i nieoficjalny charakter zaproszenia

•  zapisuje bezbłędnie tekst zaproszenia na zaprojektowanej samodzielnie karcie

•  pisze bezbłędne językowo oraz formalnie zaproszenie – oryginalne pod względem treści i stylu

„Kto hałasuje w teatralnych garderobach?”. Pisownia wyrazów z h i ch

•  wyszukuje wyrazy z h i ch w podanym zestawie wyrazów

•  korzysta ze słownika ortograficznego

•  zapisuje wyrazy na mapie mentalnej utrwalającej reguły pisowni h i ch

•  zapisuje poprawnie większość wyrazów z h i ch w podanym zestawie ortogramów

•  zapisuje poprawnie wszystkie wyrazy z h i ch w podanym zestawie ortogramów

•  przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni h oraz ch

„Groch z kapustą, czyli baśnie na wesoło”. Bohdan Butenko, Jaś i Małgosia (fragment)

•  wymienia najważniejsze postacie z opowiadania

•  opowiada o przygodzie Jasia i Małgosi z utworu Bohdana Butenki

•  wyraża opinię na temat opowieści o Jasiu i Małgosi

•  wymienia wszystkich bohaterów opowiadania

•  wskazuje fragmenty opowiadania zgodne z powszechnie znaną wersją baśni

•  uzasadnia swój punkt widzenia na temat opowiadania

•  przyporządkowuje bohaterów opowiadania do różnych baśni, z których oni pochodzą

•  wyjaśnia, na czym polegają zmiany wprowadzone przez autora do treści baśni o Jasiu i Małgosi

•  wymienia elementy zabawne w opowiadaniu

•  porównuje postacie z opowiadania z ich literackimi pierwowzorami

•  analizuje fragmenty, w których narrator wypowiada się na temat tworzenia baśni

•  tworzy dalszy ciąg opowiadania utrzymany w konwencji gry literackiej

•  wyraża własny punkt widzenia na temat tekstu literackiego, trafnie dobierając argumenty na poparcie swojego stanowiska

•  tworzy oryginalne pod względem formy i treści opowiadanie utrzymane w konwencji gry literackiej

„W pałacowych komnatach…”. Zdania i równoważniki zdań

•  zna pojęcie zdanie

•  zna pojęcie wypowiedzenie bez osobowej formy czasownika

•  tworzy zdania według wzoru

•  objaśnia pojęcie zdanie

•  objaśnia pojęcie wypowiedzenie bez osobowej formy czasownika

•  zna pojęcie równoważnik zdania

•  tworzy wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika według wzoru

•  rozpoznaje w tekście zdania i wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika

•  objaśnia pojęcie równoważnik zdania

•  przekształca wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika na zdania i odwrotnie

•  rozpoznaje w tekście równoważnik zdania

•  stosuje wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika w zapisie planu opowieści

•  świadomie i swobodnie  stosuje wiedzę na temat zdania i jego równoważnika w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych

Mówisz i masz – magia czerwonego krzesła”. Andrzej Maleszka, Magiczne drzewo (fragment)

•  wymienia bohaterów zdarzeń

•  opowiada o jednym życzeniu spełnionym przez czerwone krzesło

•  przypomina kilka cech baśni

•  określa czas i miejsce zdarzeń

•  wymienia wszystkie życzenia spełnione przez czerwone krzesło

•  wymienia cechę baśni, którą można znaleźć w tekście

•  sporządza plan wydarzeń

•  wymienia wszystkie cechy baśni występujące w tekście Andrzeja Maleszki

•  określa przyczyny i skutki zdarzeń

•  uzasadnia, że wydarzenia fantastyczne rozgrywają się współcześnie

•  tworzy poprawny językowo, oryginalny pod względem treści i stylu opis przedmiotu

„Zgubiłem, kupię, zamienię… Napisz zatem ogłoszenie!”. Ogłoszenie – rady dla piszących

•  czyta z uwagą ogłoszenia

•  rozpoznaje baśniowe rekwizyty na zdjęciach

•  czyta rady dla piszących ogłoszenie

•  przy wsparciu nauczyciela pisze ogłoszenie

•  określa baśniowe rekwizyty odpowiednimi przymiotnikami

•  tworzy ogłoszenie, korzystając z rad dla piszących ogłoszenie

•  przyporządkowuje rekwizyty do właściwych baśni

•  formułuje pytania dotyczące treści ogłoszeń

•  ocenia kompletność informacji w ogłoszeniach

•  pisze ogłoszenie charakteryzujące się zwięzłością i poprawnością formy

•  formułuje twórcze uwagi i przemyślane wskazówki ułatwiające innym uczniom pracę redakcyjną

Ważny jestem niesłychanie…”. Podmiot i orzeczenie – związek główny w zdaniu

•  zna pojęcie orzeczenie

•  zna pojęcie podmiot

•  posługuje się terminami podmiot, orzeczenie

•  objaśnia pojęcie orzeczenie

•  objaśnia pojęcie podmiot

•  rozpoznaje w zdaniu orzeczenie

•  rozpoznaje w zdaniu podmiot

•  wyodrębnia związek główny w zdaniu

•   tworzy poprawne związki główne w swoich wypowiedziach

•  tworzy wypowiedzenia, w których informację o podmiocie przekazuje forma orzeczenia

•  twórczo wykorzystuje wiedzę na temat orzeczenia i podmiotu oraz funkcji tych części zdania w wypowiedzeniu

•  funkcjonalnie stosuje synonimiczne rzeczowniki w funkcji podmiotu

„Bale, maskarady i inne karnawałowe niezwykłości”. Pisownia nie z różnymi częściami mowy

•  dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni nie w podanym zestawie ortogramów

•  zna reguły pisowni nie z czasownikiem, rzeczownikiem, przymiotnikiem, przysłówkiem

•  stara się stosować reguły pisowni nie z czasownikiem, rzeczownikiem, przymiotnikiem, przysłówkiem w podanym zestawie ortogramów

•  poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni nie w podanym zestawie ortogramów

•  przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni nie

„Zasięgnąć języka…”. Zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte

•  zna pojęcie zdanie pojedyncze nierozwinięte

•  zna pojęcie zdanie pojedyncze rozwinięte

•  wie, że zdanie pojedyncze zawiera jedno orzeczenie

•  objaśnia pojęcie zdanie pojedyncze nierozwinięte

•  zna pojęcie zdanie pojedyncze rozwinięte

•  objaśnia budowę zdania pojedynczego

•  rozpoznaje określenia podmiotu i orzeczenia

•  rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze rozwinięte i zdanie pojedyncze nierozwinięte

•   formułuje pytania, na które odpowiadają określenia

•  tworzy zdanie pojedyncze rozwinięte i zdanie pojedyncze nierozwinięte

•  odróżnia zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte

•  świadomie rozwija zdanie w celu wzbogacenia treści wypowiedzenia

•  świadomie i swobodnie  stosuje wiedzę na temat zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych w dłuższych wypowiedziach ustnych i pisemnych

Rozdział IV Karuzela z uczuciami

Bądź mądry, pisz wiersze… O poezji i poezjowaniu”. Joanna Kulmowa, Moje próżnowanie

•  czyta uważnie tekst wiersza

•  wie, że tekst wiersza jest podzielony na wersy

•  rozumie, że wiersz może mieć formę ciągłą lub stroficzną

•  cytuje fragmenty na temat okoliczności powstawania wierszy

•  zna pojęcie wiersz

•  rozpoznaje formę ciągłą i stroficzną wiersza

•  opowiada, jak powstają wiersze poetki

•  objaśnia pojęcie wiersz, określa w nim rolę osoby mówiącej

•  określa, kim jest osoba mówiąca w wierszu

•  objaśnia dwa różne znaczenia słowa wiersz w kontekście utworu Moje próżnowanie

•  odczytuje i wyjaśnia przenośne sensy utworu poetyckiego

„Bawimy się w rymy, zabawa to łatwa…”. Stanisław Grochowiak, Wyliczanka

•  czyta informację o jednej z najstarszych polskich rymowanek

•  zna pojęcie rym

•  wyodrębnia jeden poetycki obraz w wierszu

•  zna pojęcie ożywienie

•  recytuje dowolną dziecięcą wyliczankę – rymowankę, wskazuje w niej podobnie brzmiące wyrazy

•  objaśnia pojęcie rym

•  wyodrębnia obrazy poetyckie w wierszu

•  objaśnia pojęcie ożywienie

•   podaje przykłady rymujących się wyrazów

•  nadaje tytuły obrazom poetyckim z wiersza

•  wyszukuje w tekście przykłady ożywień

•  określa rolę rymów w wierszu

•  wyjaśnia różnicę pomiędzy wierszem a wyliczanką

•  tworzy związki wyrazowe o charakterze ożywień

•  objaśnia związki między warstwą językową, brzmieniową i semantyczną utworu poetyckiego

„Na wiosnę piękniejszy wieje wiatr…”. Grupa podmiotu i grupa orzeczenia

•  zna pojęcie grupa podmiotu

•  zna pojęcie grupa orzeczenia

•  objaśnia pojęcie grupa podmiotu

•  objaśnia pojęcie grupa orzeczenia

•  zapisuje pytania o różne części zdania

•  wyodrębnia grupę podmiotu i grupę orzeczenia w zdaniach

•  porównuje budowę grupy podmiotu i grupy orzeczenia

•  funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat budowy grupy podmiotu i grupy orzeczenia w zdaniu

„Między smutkiem i radością… łza się kręci w oku”. Pisownia wyrazów z ą i ę

•  dostrzega trudności ortograficzne w zakresie pisowni ą i ę w podanym zestawie ortogramów

•  zna wybrane reguły pisowni ą oraz ę  

•  stara się stosować reguły pisowni ą i ę w podanym zestawie ortogramów

•  poprawnie zapisuje wyrazy z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ą i ę w podanym zestawie ortogramów

•  przedstawia oryginalne sposoby (np. zagadki, gry, infografiki) zapamiętania zapisu poznanych wyrazów z trudnością ortograficzną w zakresie pisowni ą i ę

Gdy kapią łzy. O uczuciach i refleksjach w wierszu”. Julian Kornhauser, Wyciągnięta ręka

•  czyta uważnie tekst wiersza

•  opowiada o uczuciach towarzyszących czytaniu wiersza

•  opowiada o zdarzeniu z wiersza

•  określa podmiot liryczny w wierszu

•  używa ze zrozumieniem słowa tolerancja w wypowiedzi o wierszu

•  analizuje zmiany uczuć bohatera wiersza

•  proponuje sposób recytacji wiersza oddający nastrój i emocje

•  wygłasza tekst, dokonuje jego interpretacji głosowej

„Rozumieć się bez słów”. O mowie niewerbalnej

•  zna pojęcie mowa niewerbalna

•  reaguje na pozawerbalne środki porozumiewania się

•  podaje nazwy różnych uczuć

•  objaśnia pojęcie mowa niewerbalna

•  rozpoznaje emocje na podstawie wyrazu twarzy

•  rozpoznaje natężenie emocji

•  wskazuje przykłady mowy niewerbalnej na podstawie tekstu

•  rozpoznaje emocje wyrażane gestami

•  stosuje ze zrozumieniem wyraz ekspresja

•  rozpoznaje emocje wyrażane postawą

•  nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji

•  tworzy wypowiedzi ustne, w których swobodnie wykorzystuje werbalne i pozawerbalne środki wyrazu

„I tylko… wysp tych nie ma. W poszukiwaniu epitetów”. Małgorzata Strzałkowska, Kosze pełne snów

•  zna pojęcie epitet

•  opowiada o snach z wiersza

•  objaśnia pojęcie epitet

•  wskazuje epitety w wierszu

•  zestawia epitety o podobnych znaczeniach i przeciwstawne

•  wskazuje na przykładach różnice między określeniami informującymi i oceniającymi

•  wyszukuje epitety nieprecyzyjne i podejmuje próbę wyjaśnienia zasadności ich użycia w wierszu

•  dostrzega, komentuje i objaśnia związki pomiędzy warstwą językową i znaczeniową utworu poetyckiego

„Chodzić z głową w chmurach. Porównanie”. Józef Ratajczak, Obłoki

•  zna pojęcie porównanie

•  wymienia elementy krajobrazu ukazanego w wierszu

•  zna różne wyrazy łączące człony porównania

•  objaśnia pojęcie porównanie

•  wymienia, do czego zostały porównane obłoki

•  objaśnia znaczenie porównań, używa ich w zdaniu

•  wskazuje w tekście przykłady porównań

•  wyjaśnia, jakie słowo wykorzystano do połączenia dwóch porównywanych elementów

•  tworzy porównania

•  używa we właściwym kontekście związku wyrazowego chodzić z głową w chmurach

•  opisuje krajobraz, wykorzystując funkcjonalnie poetyckie środki językowe

„Niezwykłe spotkania słów. O poetyckiej przenośni”. Wincenty Faber, Pogoda

•  zna pojęcie metafora (przenośnia)

•  objaśnia pojęcie metafora (przenośnia)

•  wskazuje przenośnie w wierszach

•  wyjaśnia znaczenie kilku metafor używanych w życiu codziennym

•  objaśnia znaczenie metafor w wierszu

•  opowiada o ulubionej pogodzie, używając metafory

•  analizuje tekst na poziomie metaforycznym

„Niecodziennie i świątecznie…”. O związkach wyrazowych w zdaniu

•  zna pojęcie związek wyrazowy i pojęcie związek główny

•  wyodrębnia związek główny w zdaniu

•  objaśnia pojęcie związek wyrazowy i pojęcie związek główny

•  tworzy poprawne związki wyrazowe w swoich wypowiedziach

•  wyodrębnia związki poboczne w zdaniu

•  wyszukuje związki wyrazowe w zdaniu

•  objaśnia, na jakiej podstawie wyrazy łączą się w związki wyrazowe

•  wyodrębnia logiczne związki wyrazów w zdaniu

•  przedstawia na wykresie związki między wyrazami

•  tworzy logiczne i poprawne struktury zdaniowe

•  przedstawia strukturę zdania na schemacie

•  funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę na temat budowy grupy podmiotu i grupy orzeczenia w zdaniu

„Co wiatrom w duszy gra…”. Julian Tuwim, Dwa wiatry

•  określa temat wiersza

•  rozpoznaje w tekście wybrane środki poetyckie

•  opowiada o sytuacji przedstawionej w wierszu

•  określa funkcję wybranych środków poetyckich w wierszu

•  interpretuje tekst poprzez przekład intersemiotyczny

•  rozpoznaje w tekście epitety, porównania, ożywienia, uosobienia, przenośnie i określa ich funkcje

•  funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o różnych środkach poetyckich i ich funkcjach podczas analizy wiersza i tworzenia wypowiedzi inspirowanych tekstem

•  twórczo wykorzystuje wiedzę o cechach języka poetyckiego oraz języka informacyjnego w działaniach inspirowanych treścią wiersza

„W raju łakomczuchów. Opis miejsca”. Opis miejsca – rady dla piszących

Roald Dahl, Charlie i fabryka czekolady (fragment)

•  zna kompozycję opisu miejsca

•  przy wsparciu nauczyciela tworzy prosty opis miejsca

•  używa ze świadomością celu określeń opisujących elementy wyposażenia miejsca

•  tworzy prosty opis miejsca, korzystając z rad dla opisujących miejsce

•  używa ze świadomością celu wyrazów bliskoznacznych oraz określeń wartościujących

•  tworzy opis miejsca, używając różnorodnych środków językowych

•  określa atmosferę miejsca

•  tworzy poprawny językowo i kompozycyjnie opis miejsca

•  tworzy bezbłędny językowo opis miejsca –  oryginalny pod względem treści i stylu

„Od słowa do słowa i plotka gotowa”. Jan Brzechwa, Ptasie plotki

•  nazywa wrażenia i emocje, jakie wzbudza w nim czytany tekst

•  rozumie znaczenie słowa plotka

•  rozumie, że plotkowanie jest zachowaniem postrzeganym negatywnie

•  analizuje rozwój zdarzeń w tekście

•  używa poprawnie słowa plotka w wybranych związkach wyrazowych do opisu zdarzeń z wiersza

•  określa funkcję uosobienia zastosowanego w tekście

•  objaśnia znaczenia powiedzeń dotyczących plotki w kontekście sytuacji wiersza

•  określa motywy działania bohaterów wiersza

•  wyraża swoje zdanie na temat negatywnych zachowań językowych, używając właściwych argumentów na poparcie stanowiska

•  tworzy opowieść inspirowaną tekstem –  oryginalną pod względem treści, formy języka i stylu