Wymagania konieczne

(ocena dopuszczająca)

Wymagania podstawowe

(ocena dostateczna)

Wymagania rozszerzające

(ocena dobra)

Wymagania dopełniające

(ocena bardzo dobra)

Wymagania wykraczające

(ocena celująca)

Uczeń:

– zna zasady pracy na zajęciach oraz kryteria oceniania (PO).

Uczeń:

– zna zasady pracy na zajęciach oraz kryteria oceniania (PO).

Uczeń:

– zna zasady pracy na zajęciach oraz kryteria oceniania (PO).

Uczeń:

– zna zasady pracy na zajęciach oraz kryteria oceniania (PO).

Uczeń:

– zna zasady pracy na zajęciach oraz kryteria oceniania (PO).

Uczeń:

– wymienia rodzaje bezpieczeństwa;

– wskazuje i omawia poszczególne ogniwa systemu obronności RP;

– wskazuje czynniki zagrażające bezpieczeństwu państwa.

Uczeń:

– rozumie pojęcia: „polityczne
i militarne warunki bezpieczeństwa”;

– wymienia i omawia polityczne i militarne warunki bezpieczeństwa państwa.

Uczeń:

– rozumie istotę problemu bezpieczeństwa;

– charakteryzuje podstawowe pojęcia związane
z bezpieczeństwem państwa;

– wymienia strategiczne cele bezpieczeństwa politycznego państwa.

Uczeń:

– wskazuje i omawia poszczególne ogniwa systemu obronności RP.

Uczeń:

– wymienia zdania poszczególnych ogniw wchodzących w skład podsystemu pozamilitarnego.

Uczeń:

– przedstawia rolę wybranych organizacji międzynarodowych w zapewnieniu bezpieczeństwa Polski.

Uczeń:

– przedstawia geopolityczne uwarunkowania bezpieczeństwa, wynikające
z położenia Polski;

– omawia wybrane aspekty tego położenia dla bezpieczeństwa narodowego.

Uczeń:

– omawia geopolityczne położenie Polski;

– omawia aspekty tego położenia dla bezpieczeństwa narodowego;

– przedstawia zmiany, jakie wiążą się ze wstąpieniem Polski do NATO
i UE.

Uczeń:

– omawia członkostwo Polski
w najważniejszych organizacjach międzynarodowych;

– opisuje rolę organizacji międzynarodowych w zapewnieniu bezpieczeństwa państwa;

– wymienia przykłady polskiej aktywności na rzecz zachowania bezpieczeństwa.

Uczeń:

– omawia sytuację geopolityczną Polski po 1989 r.;

– przygotowuje prezentację przedstawiającą zmiany granic Polski
w

okresie od XVII do XX w.

Uczeń:

– omawia, jak należy się zachować w sytuacji zagrożenia;

– rozpoznaje sygnały alarmowe;

– wymienia, jakie urządzenia wykorzystuje się do ogłaszania
i odwoływania alarmów;

– przedstawia ogólne zasady postępowania po ogłoszeniu alarmu.

Uczeń:

– omawia zadania Obrony Cywilnej;

– wymienia rodzaje alarmów
i komunikatów ostrzegawczych;

– omawia rodzaje alarmów i sposoby ich ogłaszania oraz odwoływania.

Uczeń:

– omawia zasady postępowania po ogłoszeniu alarmu;

– przedstawia procedury postępowania po ogłoszeniu zagrożeń.

Uczeń:

– omawia cele ostrzegania ludności przed zagrożeniami;

– ustala liczbę
i lokalizację syren alarmowych w swojej miejscowości lub
w jej pobliżu;

– wymienia sposoby przeciwdziałania panice.

Uczeń:

– przygotowuje prezentację multimedialną przedstawiającą system ostrzegania przed zagrożeniami.

Uczeń:

– potrafi odpowiednio zachować się
w czasie ewakuacji;

– zna pojęcie „samoewakuacja”;

– omawia, w jaki sposób przygotować się do ewakuacji;

– wskazuje drogi ewakuacyjne
w szkole;

– omawia zasady ewakuacji ludności
i środków materiałowych.

Uczeń:

– wymienia rodzaje ewakuacji;

– omawia zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu ewakuacji;

– podaje, jakie są cele ewakuacji mienia.

Uczeń:

– wyjaśnia, na czym, polega ewakuacja I, II i III stopnia;

– opracowuje listę rzeczy, które należy zabrać w razie ewakuacji;

– omawia czynności, które należy wykonać po ogłoszeniu ewakuacji;

– wyjaśnia, w jakiej sytuacji dokonuje się ewakuacji mienia;

– zna zasady ewakuacji z budynku szkoły.

Uczeń:

– omawia zadania władz lokalnych oraz odpowiednich służb podczas ewakuacji;

– planuje samoewakuację;

– potrafi ewakuować się w trybie nagłym;

– wyjaśnia zasady zaopatrzenia ewakuowanej ludności w żywność
i wodę;

– uzasadnia potrzebę przeciwdziałania panice.

Uczeń:

– przygotowuje plan ewakuacji budynku szkoły.

Uczeń:

– wymienia źródła zagrożeń
w najbliższym otoczeniu;

– podaje, jak należy się chronić przed działaniem niskiej
i wysokiej temperatury;

– omawia, jak należy się zachować czasie burzy, śnieżycy, wichur i powodzi.

Uczeń:

– podaje, jakie zagrożenia związane ze zjawiskami pogodowymi występują na terenie naszego kraju;

– wyjaśnia, dlaczego należy sprawdzać prognozę pogody;

– omawia procedury postępowania
w czasie burzy
i wichury;

– podaje procedury postępowania
w czasie zagrożenia powodziowego
i powodzi.

Uczeń:

– potrafi udzielić pomocy osobie, która uległa przegrzaniu lub wyziębieniu;

– wymienia
i charakteryzuje źródła zagrożeń
w najbliższym otoczeniu.

Uczeń:

– wymienia przykłady zagrożeń, które wystąpiły w ostatnich latach;

– podaje, gdzie
w jego województwie znajdują się zapory wodne, ocenia ryzyko powodzi na wypadek ich przerwania.

Uczeń:

– samodzielnie opracowuje mapę zagrożenia powodziowego dla wybranego województwa;

– przygotowuje prezentację przedstawiającą procedury postępowania w czasie zagrożeń naturalnych.

Uczeń:

– wymienia źródła powstawania pożarów;

– wie, jak zachować się podczas pożaru;

– zna numery alarmowe do poszczególnych służb ratunkowych;

– zna objawy zatrucia tlenkiem węgla.

Uczeń:

– omawia, jakie niebezpieczeństwo może stanowić zatrucie tlenkiem węgla;

– potrafi postępować w razie zatrucia CO;

– podaje, jak zapobiegać zatruciu czadem;

– potrafi właściwie powiadomić służby ratunkowe o pożarze;

– wyjaśnia, jak gasić płonącą odzież na człowieku oraz olej na patelni.

Uczeń:

– wymienia elementy trójkąta spalania;

– omawia wybrane znaki przeciwpożarowe;

– podaje najczęstsze przyczyny zaczadzenia;

– wymienia podręczny sprzęt gaśniczy i jego zastosowanie.

Uczeń:

– wymienia zasady zapobiegania pożarom;

– omawia zasady właściwego reagowania podczas pożaru;

– opisuje sposób obsługi gaśnic
i hydrantu wewnętrznego;

– wymienia elementy podręcznego sprzętu gaśniczego;

– wyjaśnia, w jaki sposób powinna przebiegać ewakuacja z budynku szkoły w razie pożaru.

Uczeń:

– przygotowuje pełną listę służb i instytucji w okolicy, do których można się zwrócić
o pomoc w sytuacji zagrożenia;

– omawia sposoby przeciwdziałania panice.

Uczeń:

– wymienia najczęstsze przyczyny wypadków komunikacyjnych;

– omawia sposób zabezpieczenia miejsca zdarzenia.

Uczeń:

– wyjaśnia różnicę pomiędzy kolizją
a wypadkiem;

– podaje, w jaki sposób zapewnić bezpieczeństwo ratownikowi, poszkodowanym
i świadkom zdarzenia.

Uczeń:

– omawia sytuacje wymagające ewakuacji z pojazdu;

– potrafi zademonstrować technikę ewakuacji
z pojazdu;

– potrafi zapewnić bezpieczeństwo ratownikowi, poszkodowanym
i świadkom zdarzenia.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie tunelu ratowniczego;

– podaje odległości, w jakich należy umieścić trójkąt ostrzegawczy
w zależności od obszaru, na jakim się znajduje;

– wymienia sytuacje, w których dochodzi do uszkodzenia kręgosłupa.

Uczeń:

– przygotowuje zestawienie wypadków i kolizji mających miejsce w poprzednim roku w jego miejscowości lub województwie.

Uczeń:

– omawia postępowanie
w razie podłożenia bomby oraz samochodu pułapki;

– wie, jak rozpoznać samochód pułapkę;

– zna pojęcie „żywa bomba”;

– podaje, jak należy postępować z osobą niebezpieczną;

– omawia właściwe zachowanie po zamachu bombowym.

Uczeń:

– wyjaśnia, jak rozumie pojęcie terroryzmu;

– wymienia i omawia środki i metody ataków terrorystycznych;

– potrafi właściwie ocenić sytuację zagrożenia.

Uczeń:

– wskazuje informacje, jakie należy podać przy zgłaszaniu na policję podejrzenia o podłożeniu ładunku wybuchowego;

– wymienia podstawowe procedury postępowania
w czasie zagrożenia bombowego.

Uczeń:

– przygotowuje dramę, podczas której ćwiczy zachowanie się na wypadek ataku terrorystycznego;

– wskazuje sposoby przeciwdziałania panice.

Uczeń:

– omawia przyczyny
i skutki najbardziej spektakularnych zamachów terrorystycznych, które miały miejsce w XX
i XXI w.

Uczeń:

– wymienia zastępcze środki ochrony skóry i dróg oddechowych przed środkami chemicznymi;

– przedstawia najczęstsze przyczyny uwolnienia niebezpiecznych środków chemicznych (NSCh).

Uczeń:

– przedstawia zasady postępowania
w razie prawdopodobieństwa przeniknięcia niebezpiecznych środków chemicznych do budynku mieszkalnego.

Uczeń:

– opisuje kolejność działań w razie wypadku z udziałem niebezpiecznych substancji chemicznych (NSCh) i TŚP;

– zna tablice oznaczające materiały niebezpieczne
w transporcie.

Uczeń:

– omawia zasady znakowania pojazdów przewożących niebezpieczne substancje tablicami ADR;

– omawia procedury postępowania w razie uwolnienia materiałów niebezpiecznych;

– uzasadnia konieczność przestrzegania bezpieczeństwa własnego i innych podczas różnorodnych zagrożeń.

Uczeń:

– ocenia stopień zagrożenia w razie uwolnienia trujących środków przemysłowych;

– wymienia zakłady chemiczne znajdujące się w okolicy;

– przygotowuje informacje dotyczące dróg przejazdu pojazdów przewożących materiały niebezpieczne
w swoim województwie.

Uczeń:

– rozumie znaczenie podejmowania działań z zakresu udzielania pierwszej pomocy przez świadka zdarzenia oraz przedstawia jego rolę;

– wymienia ogniwa łańcucha przeżycia;

– podaje numery telefonów alarmowych.

Uczeń:

– przedstawia schemat wzywania pomocy;

– omawia podstawowe zasady postępowania ratownika na miejscu zdarzenia;

– omawia poszczególne ogniwa łańcucha przeżycia.

Uczeń:

– przedstawia zasady zapewnienia bezpieczeństwa ratownikowi, poszkodowanym
i świadkom zdarzenia;

– wymienia potencjalne zagrożenia dla ratownika;

– wykazuje się znajomością schematu prowadzenia rozmowy
z dyspozytorem służb ratunkowych.

Uczeń:

– uzasadniania konieczność udzielania pierwszej pomocy;

– potrafi dokonać oceny miejsca zdarzenia oraz je zabezpieczyć;

– omawia znaczenie słupków prowadzących oraz karty ICE,

– demonstruje bezpieczny sposób zdejmowania rękawiczek jednorazowych.

Uczeń:

– wyjaśnia konsekwencje nieudzielenia pierwszej pomocy;

– przygotowuje prezentację na temat łańcucha przeżycia.

Uczeń:

– zna pojęcie „stan zagrożenia życia”;

– podaje podstawowe informacje na temat układów nerwowego, krążenia i oddechowego.

Uczeń:

– wyjaśnia pojęcie „stan zagrożenia życia”;

– omawia rolę układów nerwowego, krążenia i oddechowego
w utrzymywaniu podstawowych funkcji życiowych.

Uczeń:

– wymienia stany zagrożenia życia;

– wyjaśnia, dlaczego po zatrzymaniu krążenia ważne jest natychmiastowe podjęcie czynności ratunkowych.

Uczeń:

– demonstruje sposób udrożnienia dróg oddechowych i wyjaśnia znaczenie tej czynności;

– omawia schemat ABC;

– wymienia i opisuje funkcje poszczególnych naczyń krwionośnych.

Uczeń:

– przedstawia anatomię i fizjologię układów krążenia, oddechowego
i nerwowego.

Uczeń:

– potrafi dokonać wstępnej oceny poszkodowanego;

– demonstruje sposób oceny funkcji życiowych;

– zna schemat postępowania
z poszkodowanym nieprzytomnym.

Uczeń:

– wymienia konsekwencje utraty przytomności;

– podaje, dlaczego nieprzytomnemu poszkodowanemu należy udrożnić drogi oddechowe;

– omawia schemat postępowania
z poszkodowanym nieprzytomnym;

– potrafi ułożyć poszkodowanego
w pozycji bezpiecznej.

Uczeń:

– wyjaśnia, dlaczego należy mówić do poszkodowanego w trakcie udzielania mu pomocy.

Uczeń:

– podaje, w jaki sposób należy zapobiegać skutkom utraty przytomności;

– omawia odmienność ułożenia w pozycji bezpiecznej kobiety ciężarnej.

Uczeń:

– omawia najczęstsze przyczyny utraty przytomności;

– wymienia i opisuje zadania SOR i CPR.

Uczeń:

– potrafi rozpoznać poszkodowanego,
u którego doszło do nagłego zatrzymania krążenia (NZK);

– potrafi wykonać zgodnie
z algorytmem resuscytację krążeniowo-
-oddechową (RKO) u osoby dorosłej.

Uczeń:

– wyjaśnia, dlaczego ważne jest jak najszybsze podjęcie resuscytacji;

– prawidłowo wykonuje RKO;

– omawia algorytm postępowania
w NZK.

Uczeń:

– analizuje schemat udzielania pomocy poszkodowanemu nieprzytomnemu pozbawionemu czynności życiowych;

– wyjaśnia pojęcie „nagłe zatrzymanie krążenia” i wymienia jego oznaki;

– potrafi rozpoznać NZK.

Uczeń:

– prawidłowo wykonuje RKO samodzielnie i we współpracy z drugą osobą;

– wyjaśnia różnicę między resuscytacją
a reanimacją;

– wymienia objawy powrotu krążenia
u poszkodowanego.

Uczeń:

– przygotowuje plakat, w którym przedstawia algorytm postępowania w NZK u osoby dorosłej.

Uczeń:

– opisuje zastosowanie automatycznego defibrylatora zewnętrznego (AED) oraz wskazuje na jego znaczenie dla zwiększenia skuteczności akcji resuscytacyjnej;

– potrafi bezpiecznie obsłużyć AED;

– zna zasady bezpieczeństwa przy zastosowaniu AED.

Uczeń:

– potrafi wykonać resuscytację krążeniowo-
-oddechową
z wykorzystaniem AED;

– omawia zasady bezpieczeństwa przy zastosowaniu AED.

Uczeń:

– wyjaśnia, na czym polega migotanie komór.

Uczeń:

– prawidłowo wykonuje RKO samodzielnie
i we współpracy
z drugą osobą,
z wykorzystaniem AED;

– wymienia dodatkowe wyposażenie AED;

– wyjaśnia, czym jest program PAD.

Uczeń:

– przygotowuje prezentację na temat programu powszechnego dostępu do AED (PAD).

Uczeń:

– potrafi dokonać wstępnej oceny
i przeprowadzić RKO u dzieci;

– umie udzielić pomocy w razie zadławienia u dzieci.

Uczeń:

– podaje najczęstsze przyczyny NZK
u dzieci;

– potrafi dokonać wstępnej oceny poszkodowanego;

– potrafi wykonać RKO u dzieci.

Uczeń:

– wskazuje na manekinie dziecka dokładną lokalizację miejsca uciśnięć klatki piersiowej podczas wykonywania RKO.

Uczeń:

– omawia odmienność postępowania resuscytacyjnego
u dzieci.

Uczeń:

– przygotowuje szkolenie dla uczniów młodszych klas
z zakresu resuscytacji u dzieci zgodne
z wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji (ERC).

Uczeń:

– przedstawia mechanizm zadławienia;

– omawia schemat postępowania w
razie zadławienia.

Uczeń:

– wyjaśnia pojęcie
i mechanizm zadławienia;

– omawia schemat postępowania w
razie zadławienia.

Uczeń:

– potrafi wykonać rękoczyny ratunkowe w razie zadławienia u dorosłych
i niemowląt.

Uczeń:

– wyjaśnia, dlaczego u kobiet w ciąży nie wykonuje się uciśnięć nadbrzusza;

– wymienia przykłady działań zapobiegających zadławieniu u małych dzieci.

Uczeń:

– zapoznaje się ze statystykami dotyczącymi zadławień u dzieci i niemowląt.

Uczeń:

– zna pojęcia: „złamanie”, „skręcenie”, „zwichniecie”;

– potrafi rozpoznać złamanie, skręcenie
i zwichnięcie;

– wymienia przyczyny powstawania tych urazów;

– wymienia zasady udzielania pierwszej pomocy przy urazach kostno-
-stawowych.

Uczeń:

– podaje zasady udzielania pierwszej pomocy przy urazach kostnych;

– wskazuje, które urazy stanowią największe zagrożenia dla życia i zdrowia;

– wymienia rodzaje złamań;

– potrafi udzielić pierwszej pomocy osobom ze złamaniami kończyn.

– wyjaśnia, w jakich okolicznościach dochodzi najczęściej do urazów kostno-
-stawowych;

– stosuje zasady unieruchamiania doraźnego kości
i stawów;

– podaje sposoby łagodzenia bólu
u poszkodowanego ze złamaniem.

Uczeń:

– wskazuje, które urazy stanowią największe zagrożenia dla życia
i zdrowia;

– wyjaśnia regułę Potta i zasady unieruchomienia anatomicznego;

– wymienia przykłady zapobiegania urazom w sporcie, w domu
i w pracy.

– charakteryzuje urazy, na jakie narażony jest kierowca w trakcie wypadku drogowego, w zależności od rodzaju zderzenia;

– wymienia przyczyny tych urazów;

– omawia sposoby udzielania pierwszej pomocy.

Uczeń:

– podaje najczęstsze przyczyny oparzeń;

– wymienia stopnie oparzeń;

– potrafi postępować przy oparzeniach termicznych.

Uczeń:

– wyjaśnia pojęcie „oparzenie”;

– omawia zasady postępowania
w razie oparzenia termicznego;

– demonstruje metodę chłodzenia
w razie oparzenia kończyny.

Uczeń:

– omawia oparzenia I, II i III stopnia;

– potrafi udzielić pierwszej pomocy przy obrażeniach termicznych;

– wskazuje, czego nie należy wykonywać przy oparzeniach;

– omawia regułę dziewiątek i dłoni stosowaną do oceny rozległości oparzeń.

Uczeń:

 – wymienia przykłady zapobiegania oparzeniom, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska domowego i małych dzieci;

– wymienia objawy oparzeń dróg oddechowych;

– omawia zasady postępowania przy oparzeniach chemicznych.

Uczeń:

– przygotowuje informacje
o opatrunkach hydrożelowych.

Uczeń:

– wyjaśnia pojęcia: „rana”, „krwotok”;

– wykonuje opatrunek osłaniający na ranę w obrębie kończyny;

– stosuje środki ochrony osobistej.

Uczeń:

– wymienia
i charakteryzuje rodzaje krwotoków; 

– wykonuje opatrunek osłaniający
i uciskowy.

Uczeń:

– wymienia rodzaje ran i omawia sposób ich zaopatrywania;

– demonstruje sposób tamowania krwotoku z nosa;

– podaje, w jakim czasie powinna być zaopatrzona rana wymagająca szycia.

Uczeń:

– demonstruje bezpieczne zdejmowanie rękawiczek ochronnych;

– wymienia objawy wstrząsu;

– podaje, jak należy postępować z ciałem obcym w ranie.

Uczeń:

– przygotowuje informacje na temat rodzajów wstrząsu.

Uczeń:

– wymienia objawy choroby cukrzycowej;

– omawia sposób udzielania pierwszej pomocy osobom chorującym na cukrzycę;

– wskazuje algorytm postępowania podczas napadu drgawek;

– zna schemat SAMPLE.

Uczeń:

– wyjaśnia przyczyny występowania drgawek;

– opisuje schemat SAMPLE.

Uczeń:

– omawia sytuacje, w których należy wezwać pomoc do osoby, u której wystąpił napad drgawek;

– wyjaśnia, co ułatwia rozpoznanie, że poszkodowany może chorować na cukrzycę.

Uczeń:

– potrafi przeprowadzić wywiad
z poszkodowanym lub chorym według SAMPLE;

– wyjaśnia różnicę między hiper-
a hipoglikemią.

Uczeń:

– wyjaśnia, dlaczego osobie, u której wystąpił napad drgawek, nie wkładamy niczego do ust;

– przygotowuje prezentację na temat sposobów zapobiegania cukrzycy.

Uczeń:

– wymienia podstawowe wyposażenie apteczki pierwszej pomocy.

Uczeń:

– wyjaśnia znaczenie posiadania apteczki;

– wymienia przedmioty, jakie powinny się znaleźć w apteczce domowej, samochodowej, przygotowanej na wyprawę turystyczną.

Uczeń:

– omawia zastosowanie poszczególnych elementów zaopatrzenia apteczki.

Uczeń:

– uzasadnia, dlaczego wyposażenie apteczki może ulegać modyfikacjom;

– omawia zastosowanie codofixu;

– wyjaśnia, w jakich miejscach powinna być umieszczana apteczka.

Uczeń:

– omawia, co powinna zawierać apteczka
w pracowni chemicznej i na sali gimnastycznej oraz uzasadnia swój wybór.

Uczeń:

– wyjaśnia pojęcie „zdrowie”;

– wymienia rodzaje zdrowia;

– zna wpływ stresu na zdrowie;

– wymienia zachowania, które sprzyjają zdrowiu (prozdrowotne).

Uczeń:

– omawia zależności między zdrowiem fizycznym, psychicznym, emocjonalnym a społecznym.

Uczeń:

– opisuje wpływ stresu na zdrowie;

– wymienia zachowania, które zagrażają zdrowiu oraz wskazuje te, które szczególnie często występują wśród nastolatków.

Uczeń:

– wymienia specjalistów,
o których powinna wiedzieć młodzież.

Uczeń:

– wymienia rzetelne źródła informacji
o zdrowiu, chorobach, świadczeniach
i usługach zdrowotnych.

Uczeń:

– wymienia i omawia choroby cywilizacyjne.

Uczeń:

– odróżnia czynniki środowiskowe oraz społeczne (korzystne i szkodliwe), na które człowiek może mieć wpływ, od takich, na które nie może mieć wpływu.

Uczeń:

– ustala, co sam może zrobić, aby tworzyć warunki środowiskowe
i społeczne, które są korzystne dla zdrowia.

Uczeń:

– omawia objawy bulimii i anoreksji.

Uczeń:

– przygotowuje projekt kampanii społecznej, promującej zachowania zapobiegające chorobom cywilizacyjnym.

Uczeń:

– wymienia zasady dobrej komunikacji;

– podaje rodzaje komunikacji.

Uczeń:

– zna pryncypia aktywnego słuchania.

Uczeń:

– demonstruje umiejętności komunikacji interpersonalnej istotne dla zdrowia i bezpieczeństwa.

Uczeń:

– omawia, jak się zachowuje osoba asertywna;

–wymienia przykłady sytuacji, w których powinniśmy być asertywni;

– demonstruje techniki wspomagające asertywną odmowę.

Uczeń:

– przygotuje pogadankę na temat skutecznych negocjacji.