Przedmiotowe Ocenianie z etyki zawiera cele, treści, standardy
i kryteria oceniania pracy ucznia.

 

 

 

Dobre oceny uczniowie zdobywają za to:

- że myślą,

- że aktywnie biorą udział w zajęciach,

- że się wypowiadają,

- że są sobą. 

 

Zasady pracy:

- Uczeń jest zobowiązany do systematycznego uczęszczania na lekcje.

- Nie krytykuje i nie ocenia poglądów innych.

- Nie jest także oceniany za swoje poglądy przez nauczyciela.

- Z szacunkiem odnosi się do pozostałych członków grupy.

 

 Ocenie podlegają:

● aktywne uczestniczenie w lekcji,

● wypowiedzi ustne,

● wypowiedzi pisemne,

● przygotowanie materiałów do lekcji,

● przygotowanie argumentów do dyskusji,

● prowadzenie zeszytu,

● prace domowe,

● sprawdziany,

● prezentacje,

● prace dodatkowe.

 

 Ocena z etyki uwzględnia wysiłek, wkład pracy i zaangażowanie uczniów. Nie podlegają ocenie poglądy ucznia – nauczyciel stara się je przedyskutować, i jeśli są jawnie fałszywe, oczekuje ich zmiany pod wpływem argumentacji i pouczających przykładów.

 

I Cele kształcenia

 

Wymagania ogólne (zgodne z podstawą programową)

1. Kształtowanie refleksyjnej postawy wobec człowieka, jego natury, powinności moralnych oraz wobec różnych sytuacji życiowych.

2. Przygotowanie do rozpoznawania podstawowych wartości.

3. Dostrzeganie różnorodności postaw i zachowań ludzi.

4. Wyrażanie opinii i wartościowanie zjawisk społecznych na poziomie społeczności szkolnej i społeczności lokalnej.

 

Wymagania szczegółowe

1. Rozbudzanie i kształtowanie wrażliwości moralnej, społecznej i estetycznej.

2. Przygotowanie do wzbogaconego o własne refleksje obcowania z filozofią jako umiłowania mądrości i drogą do lepszego poznania prawdy.

3. Pomaganie w zgłębianiu istoty różnych wartości.

4. Pomoc w dostrzeganiu praktycznych konsekwencji wcielania wartości w życie
w odniesieniu do samego siebie, do innych, do społeczności i do całego świata.

5. Pogłębianie zrozumienia, motywacji i odpowiedzialności w związku z dokonywaniem pozytywnych wyborów jednostkowych i społecznych.

6. Inspirowanie do wyboru własnych wartości.

7. Zachęcanie do bliższego i głębszego poznania samego siebie.

8. Pomoc w odkrywaniu własnej tożsamości.

9. Pomoc w uzyskiwaniu możliwie najlepszych odpowiedzi na podstawowe pytania, np.
o sens ludzkiego życia, jak powinno się postępować.

10. Rozwijanie umiejętności dostrzegania powiązań pomiędzy własnym doświadczeniem a myśleniem.

11. Budzenie i rozwijanie własnych zainteresowań.

12. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za słowo i czyny.

13. Czytanie ze zrozumieniem tekstów.

14. Rozwijanie narzędzi językowo-myślowych: formułowanie pytań, stosowanie wyjaśnień, rozróżnianie pojęć, dostrzeganie powiązań między pojęciami, porównywanie, klasyfikowanie, wnioskowanie, argumentowanie, uzasadnianie, posługiwanie się przykładami, badanie konsekwencji, wykrywanie sprzeczności
i błędów w rozumowaniu własnym i cudzym.

15. Rozwijanie umiejętności prowadzenia dialogu.

16. Kształtowanie postawy tolerancji i otwartości wobec drugiego człowieka.

17. Budowanie zaufania wobec własnego umysłu.

18. Dostrzeganie popełnianych błędów jako czynnika pomocnego w drodze do doskonalszego myślenia.

 

II Treści programowe i wymagania szczegółowe kl. I-III

1. Prawa i obowiązki.

2. Równe prawa niezależnie od tego, gdzie się urodzili, jak wyglądają, jaką religię wyznają, jaki mają status materialny.

3. Ukazywanie uczniom konieczności doskonalenia samego siebie.

4. Busola życia, czyli niezawodny system wartości - wspieranie uczniów w poszukiwaniu wartości.

5. Słowa, które ranią – prawdomówność.

6. Poszanowanie cudzej własności a kradzież.

7. Prawda a kłamstwo – godność człowieka.

8. Poczucie własnej wartości - szacunek dla siebie i innych.

9. Przyjaźń i wrogość.

 

Uczeń kończący klasę I:

- przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (współpracuje
w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych (grzecznie zwraca się do innych, ustępuje osobom starszym miejsca w autobusie, podaje upuszczony przedmiot itp.);

- wie, że nie można dążyć do zaspokojenia swoich pragnień kosztem innych; nie niszczy otoczenia;

- zdaje sobie sprawę z tego, jak ważna jest prawdomówność, stara się przeciwstawiać kłamstwu i obmowie; wie, że nie wolno zabierać cudzej własności bez pozwolenia, pamięta o oddawaniu pożyczonych rzeczy i nie niszczy ich;

- niesie pomoc potrzebującym, także w sytuacjach codziennych;

- wie, że ludzie żyją w różnych warunkach i dlatego nie należy chwalić się bogactwem ani dokuczać dzieciom, które wychowują się w trudniejszych warunkach.

 

Uczeń kończący klasę III:

- rozumie, że ludzie mają równe prawa, niezależnie od tego, gdzie się urodzili, jak wyglądają, jaką religię wyznają, jaki mają status materialny; okazuje szacunek osobom starszym;

- zastanawia się na tym, na co ma wpływ, na czym mu zależy, do czego może dążyć, nie krzywdząc innych; stara się nieść pomoc potrzebującym;

- wie, na czym polega prawdomówności jak ważna jest odwaga przeciwstawiania się kłamstwu i obmowie; potrafi z tej perspektywy oceniać zachowania bohaterów baśni, opowiadań, legend, komiksów;

- wie, że nie można zabierać cudzej własności i stara się tego przestrzegać; wie, że należy naprawić wyrządzoną szkodę; dostrzega, kiedy postaci z baśni, opowiadań, legend, komiksów nie przestrzegają reguły „nie kradnij”;

- starannie dobiera przyjaciół i pielęgnuje przyjaźnie w miarę swoich możliwości;

- wie, że jest częścią przyrody, chroni ją i szanuje; nie niszczy swojego otoczenia.

 

III Treści nauczania i umiejętności – wymagania szczegółowe - kl. IV-VI

1. Wstęp – co to jest etyka?

2. Poznawanie siebie, dostrzeganie cech indywidualnych własnych i najbliższych osób.

3. Wyjaśnianie prawdziwego znaczenia własnych zachowań oraz ich przyczyn
i konsekwencji.

4. Człowiek jako osoba, godność człowieka.

5. Przyjmowanie odpowiedzialności za siebie.

6. Prawa i obowiązki, zasady i reguły postępowania, w tym także w ruchu drogowym.

7. Uczestnictwo w grupie, porozumiewanie się z innymi.

8. Wolność i jej różne rozumienie, autorytety i wzory osobowe.

9. Praca i jej wartość dla człowieka.

10. W świecie wartości: pokój, szacunek, szczęście, pokora, uczciwość, jedność.

11. Uzasadnianie opinii, wydawanie sądów, kryteria ocen, między innymi w odniesieniu do zjawisk społecznych na poziomie małej grupy, społeczności szkolnej i społeczności lokalnej. 12. Problematyka wybranych zagadnień bioetycznych i związanych z ochroną środowiska.

 

IV Przewidywane osiągnięcia uczniów

Zakończenie realizacji kompleksowego programu nauczania etyki powinno zaowocować następującymi kompetencjami ucznia:

- wrażliwość na kwestie moralne i etyczne,

- rozumienie znaczenia wartości w życiu, odróżnianie wartości uniwersalnych od wartości innych niż etyczne,

- gotowość do budowania własnego systemu wartości na fundamencie wiedzy uzyskanej na lekcjach etyki,

- gotowość do chronienia wartości poprzez aktywne życie, włączanie się w różne działania, jak też inicjowanie własnych na rzecz np. środowiska, obrony słabych
i pokrzywdzonych.

- Gotowość do aktywnego przeciwstawiania się wszelkim przejawom zła, takim jak niesprawiedliwość, dyskryminacja itp.,

- rozumienie pojęć z zakresu etyki i prawidłowe posługiwanie się nimi,

- umiejętność podejmowania właściwych decyzji w oparciu o posiadaną wiedzę, wyniesioną z lekcji etyki oraz nie unikanie odpowiedzialności za swoje decyzje, czyny
i ich następstwa,

- otwartość, dociekliwość, ciekawość świata przy zachowaniu stanowiska zdroworozsądkowego, zagwarantowanego uważną percepcją oraz logicznym, krytycznym myśleniem, a także samodzielnością w tworzeniu sądów i opinii,

- rozumienie wartości i wyjątkowości własnej kultury, przy poszanowaniu dla innych kultur, religii czy światopoglądów,

- rozumienie konieczności nieustannego doskonalenia się etycznego, moralnego, pracy nad samodyscypliną i ogólnym rozwojem prezentację mini projektu itp.

 

V Procedury osiągania celów

Następuje przechodzenie od spraw najbliższych typu „moje uczucia, moja wola, moja wiedza, zdolności itp.” do najbliższego otoczenia jak rodzina i przyjaciele, środowisko ludzi i środowisko przyrodnicze, do planu najdalszego – „światowego”,
a więc ujęć globalnych, ogólnych, wreszcie od konkretnych do abstrakcyjnych
i uniwersalnych. „JA –CZŁOWIEK" stanowi zatem pewne nienaruszalne centrum,
z którego wychodzi się zataczając nieustannie coraz to szersze spiralne kręgi na kolejnych etapach edukacyjnych.

Na początku nauczania etyki celem zasadniczym do osiągnięcia nie jest metodyczne, naukowe wyuczenie etyki, ale zaledwie położenie pewnych fundamentów, zapoczątkowanie formowania wrażliwości, świadomości istnienia pewnych zagadnień
i problemów, kształtowania postaw. Biorąc pod uwagę wiek dzieci należy zatem mieć na uwadze przede wszystkim to, że:

- lekcje etyki odbywają się na zasadzie zabawy, przebiegają w przyjemnej, bezstresowej atmosferze,

- nauczyciel pracuje nad stworzeniem mocnych więzi wzajemnego porozumienia, zaufania
i sympatii, gdyż stanowią one warunki konieczne udanego nauczania etyki w szkole podstawowej.

 

VI Standardy osiągnięć

W wypadku lekcji etyki trudno mówić jedynie o konkretnej, przedmiotowej wiedzy ucznia. Osiągnięcia w nauczaniu etyki mają bowiem trojaki charakter. Dotyczą pewnych „technicznych" umiejętności, także określonej wiedzy, wreszcie - osiągnięcia powinny mieć wymiar wychowawczy.

 

A. Standardy osiągnięć „technicznych":

• Umiejętność dyskutowania, zajmowania własnego stanowiska.
• Umiejętność poprawnego myślenia i argumentowania.
• Umiejętność szukania i ważenia racji.
• Umiejętność przekonywania i obrony własnego stanowiska.
• Umiejętność wysłuchiwania racji innych.
• Umiejętność czytania, analizowania, rekonstruowania tez zawartych w tekstach etycznych
  i filozoficznych.

 

B. Standardy osiągnięć wychowawczych:

• Wrażliwość na przejawy dobra i zła.
• Refleksyjność, ciekawość, odpowiedni stosunek do świata.
• Tolerancja wobec odmiennych postaw, przekonań, stanowisk.
• Szacunek wobec istotnych wartości życia indywidualnego, społecznego, ludzkiego.
• Odwaga w głoszeniu własnych poglądów i stanowisk.
• Poczucie odpowiedzialności (za bliskich, za zwierzęta, środowisko naturalne).
• Świadomość powagi obowiązków związanych z wykonywanymi rolami społecznymi.
• Rozumienie obowiązków i praw obywatela demokratycznego państwa.

 

C. Standardy osiągnięć merytorycznych:

• Wiedza dotycząca różnych systemów etycznych i stanowisk moralnych.
• Znajomość norm etycznych wielkich religii chrześcijańskich i niechrześcijańskich.
• Umiejętność dostrzegania złożoności problemów moralnych.
• Umiejętność rozpoznawania problemów moralnych związanych z życiem społecznym, politycznym i globalnym.

 

Formy pracy oraz przebieg lekcji:

poza metodami tradycyjnymi, jak na przykład metoda podawcza (opowieść, bajka filozoficzna), czy zmienny rytm pracy (części: narracyjna, rytmiczna, aktywna), stosowane są metody aktywizujące, jak „burza mózgów”, małe inscenizacje sytuacji, ćwiczenia decyzyjne, praca w grupach i gry symulacyjne (np. „rozprawa sądowa”), mapa pojęć, projekt, otwarta dyskusja (bardzo trudna, ale uczniowie stopniowo uczą się zasad i kultury dyskutowania: słuchania innych, cierpliwego czekania na swoją kolej, formułowania wypowiedzi z prostym uzasadnieniem, poszukiwania przekonywającej argumentacji), prezentacja mini projektu itp.

 

VII Zasady oceniania

Podsumowaniem udziału w zajęciach z etyki jest ocena wyrażona w skali cyfrowej. Natomiast umiejętności, które związane są ze sferą wychowawczą znajdują swoje odzwierciedlenie w ocenie z zachowania. Ocenie podlegają rezultaty zastosowanych metod pracy na zajęciach. Do pomiaru osiągnięć ucznia mogą służyć następujące formy pracy:

- udział w dyskusji, rozmowie nauczającej,

- projekt indywidualny bądź zbiorowy,

- wypowiedź ustna ukazująca zrozumienie pojęć bądź problemu,

- prace graficzne: plakat, rysunek, kolaż, makieta, komiks,

- filmy video, prezentacje multimedialne,

- udział w inscenizacji,

- krótkie wypowiedzi pisemne,

- praca z tekstem w aspekcie rozumienia i analizy tekstu,

- drama.

 

VIII Formy oceniania

- Ucznia ocenia się przede wszystkim na podstawie aktywności w zajęciach, aktywności
w poszukiwaniu materiałów, argumentów, dawaniu przykładów, umiejętności dyskutowania, prac wykonywanych w czasie lekcji.

Ocenie podlega aktywność uczniów w czasie zajęć, zaangażowanie w wykonywane zadania, pilność.

- Za aktywny udział w lekcji uczeń otrzymuje „plus”. Otrzymanie pięciu „plusów” jest równoznaczne z oceną bardzo dobrą.

- Uczeń może otrzymać „minus” za lekceważenie zadań, a także za rażące naruszanie zasady szacunku wobec innych członków grupy. Otrzymanie trzech „minusów” jest równoznaczne z oceną niedostateczną.

Na ocenę semestralną i roczną wpływa również nieuzasadniona i nadmiernie częsta absencja ucznia na lekcjach.

- Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi jest oceniany według powyższych kryteriów z uwzględnieniem szczegółowych zaleceń PPP, psychologa i pedagoga szkolnego.

IX Kryteria wystawiania ocen kl. I-III

Ocenę celującą (6) możne otrzymać uczeń, który:

- spełnia wymagania programowe oraz wykazuje biegłość w posługiwaniu się zdobytymi wiadomościami,

- jego wiedza wykracza poza program nauczania,

- samodzielnie i twórczo interesuje się omawianą tematyką, korzystając z różnych źródeł informacji,

- biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych,

- potrafi samodzielnie wnioskować, uogólniać i dostrzegać związki przyczynowo-skutkowe.

 

Ocenę bardzo dobrą (5) może otrzymać uczeń, który:

- potrafi swobodnie posługiwać się słownictwem wprowadzanymi utrwalanym na zajęciach,

- potrafi zrozumieć sens słuchanych tekstów prezentowanych na lekcjach,

- opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania,

- sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami,

- rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania.

Ocenę dobrą (4) może otrzymać uczeń, który:

- potrafi zrozumieć ogólny sens słuchanych tekstów prezentowanych na lekcjach,

- potrafi udzielić poprawnej odpowiedzi na znane pytania jednym słowem lub prostym zdaniem,

- opanował wiadomości określone programem nauczania na poziomie dobrym,

- poprawnie stosuje zdobyte wiadomości.

 

Ocenę dostateczną (3) może otrzymać uczeń, który:

- opanował większość wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej,

- może mieć braki w opanowaniu podstaw, ale braki te nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy w toku dalszej nauki,

- samodzielnie rozwiązuje zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności,

- wymaga wsparcia i pomocy ze strony nauczyciela.

 

Ocenę dopuszczającą (2) może otrzymać uczeń, który:

- słabo opanował wiadomości i umiejętności określone programem nauczania,

- większość zadań wykonuje pod kierunkiem nauczyciela,

- wymaga dodatkowego wyjaśnienia sposobu wykonania pracy,

- nie przestrzega limitów czasowych,

- często nie kończy rozpoczętych działań.

 

Ocenę niedostateczną (1) może otrzymać uczeń, który:

- nie opanował wymaganych wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania,

- nie brał aktywnego udziału w zajęciach,

- nie wykazuje żadnych chęci do poprawy swojej oceny,

- odmawia wykonania zadania, nie próbuje, nie stara się.

 

 

X Kryteria ocen – kl. IV-VI

 

Ocenę celującą (6) możne otrzymać uczeń, który:

- wyróżnia się szeroką, samodzielnie zdobytą wiedzą, wybiegającą poza program nauczania,

- potrafi jasno precyzować pytania dotyczące wielu złożonych problemów,

- zna szeroką terminologię przedmiotową,

- samodzielnie posługuje się wiedzą dla celów teoretycznych i praktycznych,

- pilność, systematyczność, zainteresowanie, stosunek do przedmiotu nie budzą żadnych zastrzeżeń.

 

Ocenę bardzo dobrą (5) może otrzymać uczeń, który:

- opanował w pewnym stopniu wiadomości i umiejętności przewidziane programem nauczania,

- właściwie rozumie uogólnienia i związki między nimi, oraz wyjaśnia wyrażenia bez pomocy nauczyciela,

- wykazuje się właściwym stylem wypowiedzi,

- potrafi ocenić ludzi,

- umie współpracować w grupie,

- jest pilny i systematyczny,

- osiągnięcia należą do złożonych i wymagających samodzielności.

 

Ocenę dobrą (4) może otrzymać uczeń, który:

- nie opanował całego materiału, ale nie utrudnia mu to głębszego i pełniejszego poznania wiedzy podstawowej,

- prezentuje wiadomości powiązane związkami logicznymi,

- poprawnie rozumie uogólnienia i związki między nimi oraz wyjaśnia zjawiska podane przez nauczyciela,

- stosuje wiedzę w sytuacjach praktycznych i teoretycznych,

- podczas wypowiedzi nie popełnia rażących błędów,

- systematycznie uczestniczy w zajęciach, jest zainteresowany przedmiotem,

- jego postawa nie budzi wątpliwości,

- stara się być aktywny podczas lekcji.

 

Ocenę dostateczną (3) może otrzymać uczeń, który:

- opanował łatwe, całkowicie niezbędne wiadomości, postawy i umiejętności,

- potrafi formułować schematycznie odpowiedzi ustne,

- dość poprawnie rozumie podstawowe uogólnienia oraz wyjaśnia ważniejsze określenia z pomocą nauczyciela,

- prezentuje przeciętną pilność, systematyczność i zainteresowanie przedmiotem.

 

Ocenę dopuszczającą (2) może otrzymać uczeń, który:

- opanował niezbędne pojęcie dotyczące przedmiotu,

- ma trudności z wyjaśnieniem zjawisk,

- podczas wypowiedzi ustnych popełnia liczne błędy,

- wykazuje poprawny stosunek do przedmiotu,

- posiada elementarne wiadomości i umiejętności programowe.

 

Ocenę niedostateczną (1) może otrzymać uczeń, który:

- wykazuje rażący brak wiadomości,

- nie zna i nie rozumie podstawowej terminologii stosowanej na lekcjach,

- nieodpowiednio zachowuje się na lekcji,

- lekceważy przedmiot, opuszcza lekcje.

 

 

XI Sposoby dokumentowania osiągnięć uczniów

Osiągnięcia uczniów odnotowuje się w dzienniku tradycyjnym i elektronicznym.

 

XII Informowanie rodziców

            Rodzice są informowani o postępach w nauce dziecka poprzez dostęp do dziennika internetowego (oceny, nieobecności, uwagi).

            W każdą pierwszą środę miesiąca nauczyciele w godzinach 17⁰⁰ – 18⁰⁰ pełnią dyżur w szkole i są dostępni dla rodziców uczniów.

            O przewidywanej semestralnej lub rocznej ocenie niedostatecznej rodzice będą powiadomieni na miesiąc przed klasyfikacją za pośrednictwem wychowawcy klasy.